Kamu yatırımlarının dağılımında denge ve adalet sorunu

Tevfik GÜNGÖR OLAYLARIN İÇİNDEN gungoruras@superonline.com

2009 yılında merkezi bütçe, mahalli idare ve kamu kuruluşları kaynaklarından yapılması planlanan kamu yatırımları toplamı 27.4 milyar TL.

Bu para tabii olarak kaynakların elverdiği ölçüde harcanacaktır.

Toplamın sektörlere göre dağılımı şöyle:

- 3.049 milyon TL tarım

-931 milyon TL madencilik

-301 milyon TL imalat

-2.815 milyon TL enerji

-8.580 milyon TL ulaştırma ve haberleşme

-148 milyon TL turizm

-137 milyon TL konut

- 3.467 milyon TL eğitim

-1.745 milyon TL sağlık

- 6.270 milyon TL diğer kamu hizmetleri

Görüleceği gibi ağırlık ulaştırma, haberleşme, eğitim ve enerji yatırımlarında.

Yatırımların bölgesel ve illere dağılımı ilginç:

-Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi, 3 milyar 18.8 milyon TL kaynak alırken, İstanbul'a kamu yatırımları için aktarılan kaynak 3 milyar 585 milyon TL oldu.

 - Devlet Planlama Teşkilatı'nın 2009 yılı yatırım programında, esas alarak hazırladığı Kamu Yatırımlarının İllere Göre Dağılımı'nı gösteren yatırım programında Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yapılacak kamu yatırımlarının toplam büyüklüğü, İstanbul'un 566.2 milyon TL altında kaldı.

- Kamu yatırımlarında 2009 yılı kaynağı 30 milyon TL'nin altında kalan en şanssız iller Bayburt, Ardahan, Karabük, Niğde, Tunceli ve Nevşehir oldu.

Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Proje Yatırımları Değerlendirme ve Analiz Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan Kamu Yatırımlarının İllere Göre Dağılımı'nda, 2009 yılında kamu yatırımlarına aktarılması öngörülen 27 milyar 458.7 milyon TL kaynağın yüzde 56.3'ü iller bazında ayrıştırıldı. 

-Bu ayrıştırmaya göre kamu yatırımlarında en şanssız iller Bayburt, Ardahan, Karabük, Niğde, Tunceli ve Nevşehir oldu.

-2009 yılında 30milyon TL'nin altında kamu yatırımının gideceği iller arasında 10.5 milyon TL'lik kaynakla Bayburt en şansız il olarak dikkat çekti. Kamu yatırımlarından en az yararlanan iller arasında Ardahan 20.7 milyon TL'yle ikinci sırada yer alırken, onu 21.4 milyon TL'yle Karabük, 26.3 milyon TL'yle Niğde, 26.9 milyon TL'yle Tunceli, 29.8 milyon TL'yle Nevşehir izledi.

-2009 yılında en çok kamu yatırımlarının gittiği iller arasında İstanbul başı çekiyor. 2008 yılında 3 milyar 203.3 milyon TL'lik kamu yatırımın yapıldığı İstanbul'a, 2009 yılında 3 milyar 585milyon TL'lik kamu yatırımı için kaynak aktarıldı. Başkent Ankara 1 milyar 211.3 milyon TL'yle ikinci, Şanlıurfa 541.6milyon TL'yle 3'üncü, Antalya 496.6 milyon TL'yle 4'üncü, İzmir 492.8 milyon TL'yle 5'inci oldu.

-Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne yapılan toplam kamu yatırımları 3 milyar 18.8 milyon TL'yle, 3 milyar 585 milyon TL'lik kamu yatırımının yapıldığı İstanbul'un 566.1 milyon TL altında kaldı.

- Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan Ağrı'ya 2009 yılında 86.9 milyon TL'lik kamu yatırımı planlanırken, Bingöl'e 64.5 milyon TL, Bitlis'e 65 milyon TL, Elazığ'a 97.8 milyon TL, Erzincan'a 64.3 milyon TL, Erzurum'a 192.4 milyon TL, Hakkari'ye 49.4 milyon TL, Kars'a 61.7 milyon TL, Malatya'ya 148.2 milyon TL, Muş'a 55.3 milyon TL, Tunceli'ye 26.9 milyon TL,Van'a 125.7 milyon TL, Şırnak'a 101.7 milyon TL, Ardahan'a 20.7 milyon TL, Iğdır'a 30.4 milyon TL kamu yatırımı öngörüldü.

-Böylece Doğu Anadolu Bölgesi'ne toplam 1 milyar 191.8 milyon TL kamu yatırımı öngörülmüş oldu.

-Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan Adıyaman'a 151.3 milyon TL, Diyarbakır'a 370.2 milyon TL, Mardin'e 314.5 milyon TL, Gaziantep'e 185.8 milyon TL, Siirt'e 114 milyon TL, Şanlıurfa'ya 541.6 milyon TL, Batman'a 149.3 milyon TL'li kamu yatırımı planlandı. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne öngörülen kamu yatırımları toplamı 1 milyar 827 milyon TL. -27 milyar 458.4 milyon TL'nin kamu yatırımlarına ayrıldığı 2009 yılında, kamu yatırımlarında aslan payını ulaştırma ve haberleşme sektörü aldı.

- DLH'nin yaptığı hizmetlerden Karayolları'na birçok yatırımın sürdüğü ulaştırma sektörüne 2009 yılında 8 milyar 590.6 milyon TL kaynak aktarıldı.

2009 yılı kamu yatırımlarının illere dağılımı

En fazla kamu yatırımı alan iller  Milyon TL

İstanbul 3.585

Ankara 1.211

Antalya 496

İzmir 492

Artvin (*) 459

Bursa 415

Samsun 372

Diyarbakır 370

Mardin 314

İçel 292

Muğla 237

Konya 227

Maraş 225

Eskişehir 220

Hatay 198

Kayseri 196

Erzurum 192

Antep 185

(*) 439 milyar TL enerji yatırımı

En az kamu yatırımı alan iller  Milyon TL

Aksaray 10

Bayburt 10

Ardahan 20

Karabük 21

Tunceli 26

Niğde 26

Uşak 29

Nevşehir 29

Iğdır 30

Bilecik 30

Bartın 34

Çankırı 35

Osmaniye 37

Burdur 38

Tüm yazılarını göster