Geçtiğimiz günlerde TOSYÖV Başkanı Yalçın Sönmez ve Başkan Yardımcısı Nezih Kuleyin ile birlikte Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz’ı ziyaret ettik. Sayın Bakanın bilgisiyle, konulara bakışıyla hatta eleştirilere bile pozitiv yaklaşmasıyla DPT kültüründen geldiğine tanık oluyorsunuz. Cevdet Beyle bakanlığının çalışmalarını ve özellikle ‘Kalkınma Ajansları’nın işleyişinden bugüne kadar sağlanan desteklerin ekonomiye, kalkınmaya yaptıkları katkıları konuştuk.
Bakanlık olarak diğer bakanlıklarımızla sinerji yaratmak için işbirliğine özen gösteriyoruz, sözleriyle başladığı konuşmasına; “Bakanlığımızın kuruluş sürecinde “Kırsal kalkınma programları”nında kalkınma bütünlüğü içinde bakanlığımız bünyesinde realize etmeyi düşünmüştük fakat AB Komisyonu kendi yapıları gereği bu programın Tarım Bakanlığı içinde olmasını istedi. Katılımcılık ve şeff afl ık ilkelerimiz adına ajanslarımızın işleyişinden bahsetmekte yarar görüyorum. Kalkınma ajanslarının sağladığı proje bazlı hibe destekleri; bölge planlarında belirlenen öncelikler bağlamında uygulanan proje teklif çağrıları yoluyla yapılmaktadır. Destekler bölgelerin ihtiyaçlarına, uzmanlaşacakları ve rekabetçi oldukları veya olacakları alanlara göre verilmektedir. Çağrılar yerel ve ulusal basında yayımlanmakta, proje teklifinde bulunacak kişilere, bilgilendirme toplantılarının yanı sıra proje hazırlama eğitimleri ve başvuru formalarının nasıl doldurulacağına ilişkin detaylı eğitimler verilmektedir. Proje başvuruları uygunluk kontrolünden geçirilmekte ve uygun olmayan projeler değerlendirmeye alınmamaktadır.
Bu aşamadan sonra proje teklifleri önce aynı anda, birbirinden habersiz iki ayrı bağımsız değerlendirici tarafından değerlendirilmekte ve bunların verdikleri puanların ortalaması alınmaktadır. Eğer iki değerlendiricinin puanları arasında sapma belirli bir puanın üzerindeyse proje üçüncü bir bağımsız değerlendirici tarafından ayrıca değerlendirilmekte, bu değerlendiricinin puanı hangi değerlendiriciye yakın ise onunla ortalaması alınmaktadır. 65 ve üstü puan alan projelere en yüksek puandan başlayarak, belirlenen destek oranına göre, tahsis edilmektedir. Sözleşme imzalanmasından sonra, proje uygulama aşamasında, her projeden sorumlu bir izleme uzmanı görevlendirilmekte ve uygulamalar izleme uzmanının yakın takip ve koordinasyonunda yürütülmektedir. Faydalanıcı tarafından, uygulama aşamasında yapılan yanlış uygulamalar anında raporlanarak, sözleşmede belirtilen gerekli yaptırımlar uygulanmaktadır. Kalkınma ajanslarının proje ve faaliyet destek uygulamaları başta olmak üzere, tüm faaliyetleri Sayıştay Denetimi’ne, bağımsız denetime ve mali yeterlik denetimine tabidir.
2010 yılında başlanılan mali destek programı uygulamalarına, Haziran 2014 itibarıyla 35 bin 823 başvuru yapılmış, bu başvurulardan 6 bin 925 proje başarılı bulunarak desteklenmiştir. u projelere 1.5 milyar TL kaynak tahsis edilmiş, proje yararlanıcılarının sağladığı eş finansmanla birlikte toplam 2.8 milyar TL hacim yaratılmıştır. Bu projelerin destek alan kurum ve işletmelerin ait oldukları sektörlerin ileri-geri bağlantıları, girdi-çıktı ilişkileri, ciro, ihracat, istihdam artışları dolayısıyla oluşan çarpan etkileri mevcuttur. Bunlar dikkate alındığında yaratılan ekonomik değerin çok daha fazla olduğu saptanabilir. Ajanslarda kaynak kullanma kapasitesinin artışına bağlı olarak merkezi yönetim bütçesinden kaynak artışının yanı sıra AB kaynaklı fonların tahsisi ile desteklerin artması öngörülmektedir. Desteklerin çeşitlendirilmesi, geri dönüşlü fonlama mekanizmalarının geliştirilmesi, teknik destek faaliyetlerinin etkinleştirilmesi, faiz desteği ve faizsiz kredi desteği araçlarına işlerlik kazandırılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir.
Ajansların iç işleyişleri gerekse görevleri bakımından ilgili mevzuat revize edilecektir. Katılımcılık ilkesini benimseyen ajanslarımızda kalkınma kurullarının işlevselliklerinin artırılmasını hedefl iyoruz. Yerel düzeyde katılımcı karar alma kabiliyetinin geliştirilmesi için projeler yürüteceğiz. Türkiye Yatırım Tanıtım ve Destek Ajansı’mızın koordinasyonunda Yatırım Destek Ofisleri’mizin il yatırım tanıtım ve destek stratejileri oluşturmasını öngörüyoruz. Son olarak 2014-2023 bölge planlarımızın onaylanması kısa dönemde gerçekleşecektir.”
Cevdet Yılmaz’ın sohbetimizde Kalkınma ajanslarının yarattığı ekonomik değerlere ilişkin bizlerle paylaştığı bilgiler özetle bunlar..