Japonya, Çin, ABD, Almanya

Gündüz FINDIKÇIOĞLU GLOKAL BAKIŞ debrovian@gmail.com

Japonya'da birinci çeyrekte daralma yıllık bazda %15.2 oldu. 1955 yılından beri görülmeyen bir daralma gerçekleşti. 2008 yılının son çeyreğine göre daralma %4 ve bu oran da çok yüksek Japonya'da ithalat %26, ihracat yıllık bazda %70, zaten düşük olan bir önceki çeyreğe göreyse %26 oranında düştü. İhracat Japon ekonomisinin temeli ve ihracat düşünce büyüme olmuyor. Japonya'da iç talep 1990 yılından bu yana bir türlü gerçekten canlanamıyor. Japonya'nın ihracatındaki bu inanılmaz küçülmenin nedenleri 2  maddede özetlenebilir: ihracat otomotive ve elektronik aletlere dayalı. Otomotiv talebi global olarak çökünce en çok etkilenen ekonomilerden birisi Japonya oldu. İhracatın çöküşünün ikinci ana nedeni Japonya'nın ağırlıklı olarak ABD'ye ve tabii AB'ye ihracat yapması. ABD ekonomisi de 3 çeyrektir küçülüyor. ABD Japonya'dan Mart ayında 7 milyar USD ithalat yaptı: 2008 Haziran ayında bu rakam 12.1 milyar USD idi. Ancak, 2008'in son çeyreğine göre farklı olan iç piyasanın da gelişmeye reaksiyon vermesi. Sermaye yatırımları %10.4 geriledi ve Japon hanehalkı resesyona daha fazla tasarrufa yönelerek cevap verdiği için hanehalkı tüketimi de %1.1 geriledi. Stoklardaki erime de sürüyor ancak stokların daha da erimesi gerektiği düşünülüyor. Çeyrek bazındaki verilerde olumlu olan tek nokta bu çok yüksek orandaki daralmanın olabileceğin en kötüsü olarak görülmesi. Öte yandan Mart ayı gelişmeleri toparlanmaya işaret ediyor. Sınai üretim %1.6 artarken tüketici güven endeksi de 26.2'den 32.4'e yükseldi. Kamu harcama paketiyle (GSYH'nin %5'i) Nisan ve Mayıs aylarında devam etmesi beklenen toparlanmanın yılın ikinci yarısında belirginleşmesi bekleniyor. Japonya muhtemelen dibi gördü.

2009 birinci çeyrekte ABD %6.1 küçüldü. 2008 son çeyrekte küçülme %6.3 olmuştu. Bu denli yüksek oranda daralmanın nedeni olarak stok erimesi gösteriliyor. Ancak kişisel tüketim harcamaları %2.2 arttı ve bu gelişme iki çeyrek üstüste düşüşten sonra geldi. %6.1'in "olabilecek en iyi" %6.1 olduğu düşünülüyor. Dayanıklı tüketim malları %20.5 artarak en büyük olumlu katkıyı yaptı. Ancak konut dışı yatırımlar dördüncü çeyrekten de fazla düştü. Ekipman ve software yatırım düşüşü %33.8 ve 1958'den bu yana en kötü rakam. Yatırımlar GSYH'yi 4.68 puan aşağı çekti. Aylık göstergelerde bazı iyileşmeler ara sıra görülüyo(du). Fakat GSYH bazında böyle olmadı ve konut yatırımları da %38 azaldı (1980 sonrası en sert düşüş). İhracat ve ithalat hızla daralmaya devam etti (%30 ve %34.1). Sanılanın tersine kamu harcamaları olumlu etki yapmadı çünkü savunma harcamaları %6.4 azaldı.

Çin Ocak ayında keskin düşüşe geçceği sinyalini verdikten sonra toparlandı. GSYH büyümesinin öncüsü elektrik üretimi yukarı döndü. GSYH %6.1 arttı. Sabit sermaye yatırımları artarken perakende satışlar da hafifçe yukarı yönlü. Dış ticaret rakamları Şubat ayıyla birlikte bir canlanma olduğunu teyid ediyor. Tüketim %4.3, yatırımlar %2 ve net ihracat eksi %0.2 GSYH katkısı yaptı. Şu anda Çin'in büyümesini dış ticaret sınırlıyor. Mart ayı sınai üretim, perakende satışlar, sabit sermaye yatırımları rakamları Çin ekonomisinin %6-8 aralığında bir büyümeye odaklı stabilize olduğuna işaret ediyor. Sabit sermaye yatırımları Mart ayında %30.3 arttı.  Hem ÜFE, hem TÜFE düşmeye devam ediyor. Fakat M2 genişlemesi ve kredilerin durmaması kamu harcama paketiyle birleşince deflasyon olmadan fiyatların stabilize olacağı düşünülüyor. Çin'in kamu harcaması paketi 4 trn Renminbi veya GSYH'nin %13'ü kadar. Kamu borcu/GSYH oranı %18. Dolayısyla çok rahat yeni paketler açıklayabileceği düşünülüyor.

Almanya ilk çeyrekte beklentilerin üzerinde %3.8 küçüldü. Hükümet 2009 yılında %6 küçülme bekliyor. 2010 yılında da sadece %0.5 büyüme bekliyorlar. İç talep zayıf ve tasarruf oran yükseliyor. Çalışma günleri ve mevsimsel düzeltmeyle beraber en yüksek transforme edilmiş veriye göre ilk çeyrek daralması %6.9'u buluyor. Daralmanın en önemli nedeni 2008 yılında dış ticaret fazlasını zaten daraltmış ve %16 küçülmüş olan ihracat. 2009 yılında ihracatta küçülme %19. 2009'da GSYH'nin %1.5'uğu, 2010'da %2'si kadar 2 paket açıklıyor. Bütçe açığı 2009'da %4, 2009'da %6 olacak. 2003 yılından beri mal ihracatına dayalı büyüyen Almanya hem AB, hem de AB dışı ticaretin çökmesiyle en fazla etkilenen ülke oldu. İşsizlik oranındaki artış ve refah etiksilerinin negatife dönmesiyle Almanya iç talebe dayalı büyüyemez halde. AB Komisyonu Alman hükümetinden daha iyimser, ancak Komisyon da %5.4 küçülme bekliyor. Komisyon'un 2010 beklentisi Almanya'nın geç toparlanması yüzünden bozulabilir. AB Mayıs başında öngörülerini aşağı yönlü revize etti. Komisyon 2009 için AB'de 54 küçülme öngörüyor. 2008 yılında AB %0.8 büyümüştü. 2010 yılında GSYH eksi %0.1 ile yukarı dönecek, fakat hala ekside kalacak. İstihdam %2.5 azalacak; kamu açığı 2009'da %6, 2010'da %7.25 olacak. İstihdam 2010'da da %1.5 azalacak. Özetle, Çin iyi gidiyor. Japonya ve ABD en kötüyü görmüş olabilir. ABD birinci çeyrek verileri 29 Mayıs ve 25 haziran'da iki defa revize edilecek: %6.1 küçülme %5.5'e düşebilir. AB ise henüz 2009'un en kötü daralmalarını yaşamış değil. AB Komisyonu ilkbahar raporunda aşağı yönlü ciddi bir revizyon yapmış durumda. Ne Fransa, ne Almanya, ne de İngiltere'de ilk çeyrek verileri dibe işaret etmiyor.

Tüm yazılarını göster