Koç Topluluğu'nun 2009 yılının ilk yarısındaki olumlu faaliyet sonuçlarını açıklayan Tepe Yöneticisi Sayın Bulgurlu, yılın ikinci yarısı için kuşkularını dile getirdi.
Ardından bazı Reuters Haber Ajansı'nın yılın ikinci yarısında sektörlerin bekleyişlerini belirlemek için yaptığı soruşturmanın neticeleri medyaya yansıdı.
Tabii ki 2009 yılında bir küçülme gerçeği var.
Fakat genel bekleyiş, yılın ikinci yarısının daha iyi olması idi. Hele hele yılın dördüncü 3 aylık döneminde üretimde artış bekleyişi vardı.
Geliniz görünüz ki Reuters'ın haberine göre ilk altı ayın verilerinin ardından birçok sektör yıl sonu için küçülme tahminlerini yükseltip daha karamsar bir tablo çiziyor.
Habere göre, otomotiv, inşaat, demir-çelik, çimento, makine ve kimya sektörleri yıl sonu daralma tahminlerini yükseltti. Ancak beyaz eşya sektörü hem ÖTV teşviki, hem de artan yurtdışı siparişler; tekstil sektörü ise Çin'e kayan siparişlerin yeniden Türkiye'ye yönelmesi ve Rusya ile gümrük sorununun giderilmesinin etkisiyle daha iyimser oldu.
Reuters'ın haberine göre sektör temsilcilerinin 2009 yılına ilişkin tahminleri:
Otomotivde yüzde 20 daralma olacak. OSD Genel Sekreteri Ercan Tezer, "Geçici ÖTV teşvikinin satışlara getirdiği harekete rağmen, ilk altı ayı yüzde 45 küçülme ile kapatan ve ramazan ile Avrupa'da yaz tatilinin etkisiyle satışların en azından ekim ayına kadar durağan geçeceği öngörülüyor. Yılbaşında, 2009 tamamı için üretimde yüzde 20 gerileme bekliyorduk. Şu aşamada yüzde 20'nin üzerine çıkabilir."
Makineciler küçülme tahminini yüzde 9'dan yüzde 17'ye çıkardı. Makine İmalatçıları Birliği Koordinatörü Arslan Sanır, "Kapasite kullanım oranlarındaki gerileme ve yatırımlardaki sert düşüşle ilk yarı sonuçları beklentilerden kötü geldi. Tahminimiz, 2009 için yüzde 8-9'luk daralmaydı. Ancak imalattaki daralmanın yüzde 15, yerli ve ithal satışlardaki toplam daralmanın ise yüzde 17 olmasını bekliyoruz."
İnşaatçılar yüzde 10 daralma oranını yüzde 13'e yükseltti. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe, "İlk yarı sonuçları henüz açıklanmadı ancak, inşaat sektöründe ilk çeyrekte yüzde 13.7 daralma bekliyoruz. Konut kredi faizlerindeki düşüşün bu yıl için sektöre önemli bir hareketlendirme getirmesini beklemiyoruz. En az yüzde 10 hatta yüzde 13'e çıkabilecek daralma yaşayabiliriz."
Demir-çelikte hedef 2008'i yakalamak: Demir Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan, "2009'da yüzde 5 büyüme bekliyorduk. Ama dünyanın her yerinde yüzde 50-60 üretim düşüşü yaşandı, ilk çeyrekte yurtiçi tüketim yüzde 70 geriledi. Bu nedenle bu yıl da geçen yılki seviyeyi koruyabiliriz."
Çimento yüzde 15 daraldı: Çimento Müstahsilleri Birliği Başkanı Adnan İğnebekçili, "İlk altı ayda daralma yüzde 15 oldu. Ancak temmuz-ağustos biraz düzeldi. Yıl sonu için yüzde 10 daralma beklentimiz tutabilir." Kimya sektöründe büyüme beklentisi bitti: Kimya Sanayicileri Derneği Başkanı Timur Erk, "Sene başında yüzde 1 büyüme ya da en azından 2008 ile başa baş bitiririz diyorduk. Ancak ilk altı ay sektör eksi büyümede. Mevcut durumda yüzde 2-3 daralma söz konusu."
Beyaz eşyada gerileme yüzde 10 olacak: Beyaz Eşya Yan Sanayicileri Derneği Başkanı Murat Önay, "ÖTV ve KDV indiriminin etkisi azalıyor. Sene başında yüzde 30'lara çıkabilecek daralma bekliyorduk. Ancak toplamdaki küçülme ÖTV ve KDV indiriminin de etkisiyle yüzde 10-15 olacak."
Tekstilde daralma tahmini küçüldü: İTHİB Başkanı İsmail Gülle, "2009 için yüzde 25-30 düşüş öngörmüştük. Yılın ilk altı ayı itibariyle daralma yüzde 25 oldu. Artan yurtdışı siparişlerin yanı sıra, iç pazarda yüzde 10 civarı talep artışı var. 2009'u yüzde 20 küçülmeyle kapayabiliriz."
Tekstilciler dışındaki üreticilerin yılın ikinci yarısına ilişkin karamsar yaklaşımları önemlidir.
Unutmayalım, iyimserlerin umut bağladığı yılın son 3 aylık dönemi içine girdik. Eylül ayının yarısında ramazan devam ediyor. Daha sonra bayram var.
Acaba iyimserlerin beklediği hareket bayram sonu başlayabilir mi? Göreceğiz.
Ama önemli olan insanların özellikle sanayicilerin gelecek hakkındaki bekleyişleridir. Karamsar bekleyişler üretimde canlanmayı geciktirebilir.