Finansal piyasalar tarafından dikkate alınmayan ve iyimserliği korumak adına fiyatlanmayan olumsuzluklar bardağının taşma sınırına yaklaşması küresel ölçekte kırılganlığı artırıyor. Durum böyle olunca riskten kaçınma eğilimi daha belirleyici oluyor, işlem hacimleri istikrarsızlaşırken fiyat oynaklıkları artıyor. Gerek siyasi iradelerin, gerekse para otoritelerinin sürdürülebilir olmayan rotada piyasa dostu olarak kalmasının zorlaşması sıkıntı yaratıyor. İçeride alınan bazı kararların küresel gelişmeler ile uyumsuz görüntü sergilemesi beklentilerin daha seri bir şekilde bozulmasına katkı yapıyor. Altın ve petrol gibi emtialardaki gerilemeyi iyimserliğe dönüştürmeye çalışanların da direncinin kırılması kolaylaşıyor.
İçeride köprü ve otoyol ihalesinin iptali veya Merkez Bankası Para Piyasası Kurulu'nun son müdahalesi tek başlarına ciddi bir sıkıntı yaratmayabilirdi. Fakat ABD Merkez Bankası Açık Piyasa İşlem Komitesi tutanaklarının açıklanması ile birlikte küresel eğilimlerin olumsuzlaşması durumu değiştirdi. Bu aşamada sormak gerekiyor. Eğer TCMB Para Piyasası Kurulu yetkilileri Federal Reserve tutanaklarının yaratacağı etkiyi öngörebilse idi tercihleri daha farklı olur muydu? Veya siyasi irade köpür ve otoyol ihalesinin iptali konusunda bir süre daha beklemenin daha isabetli olabileceği kanaati ile hareket eder miydi?
Merkez Bankası PPK ve siyasi iradenin aldığı kararlar, riskten kaçınma eğiliminin geri dönemeyeceği ve sermaye hareketlerinin daralmayacağı varsayımına dayanıyordu. Fakat Federal Reserve tutanakları bu varsayımı önemli ölçüde sarstı ve beklentileri bozdu. Parasal genişlemenin umulandan önce sonlanabileceği endişesi belirleyici olmaya başlayınca, kafalar karıştı ve kırılganlık arttı. Sermaye ve emtia piyasaları satış yemeye başladı ve durgunluğun küresel ölçekte etkili olma riski arttı. Eğer bu durum değişmez ise yeni otoyol ve köprü ihalesi sürekli olarak ertelenmek zorunda kalabilir. Merkez Bankası ise süratle aldığı kararların tam aksi yönünde harekete geçmek zorunda kalabilir. Fakat ne yapılır ise yapılsın Orta Vadeli Plan hedeflerinden iyice uzaklaşılması önlenemeyebilir. Ekonomik daralma ile daha yüksek enflasyon ve işsizlik riski sıkıntı yaratabilir.
Federal Reserve tutanakları dört ay önce yaptıkları hesabın çarşıya uymadığına işaret ediyor. Eğer durum daha farklı olsa idi tutanak içeriğinin böyle olmaması gerekirdi. Doların umulmayan hızda değer kaybı ve enflasyon baskısının yeniden artmaya başlaması, varlık değerlerinin balonlaşması, parasal genişlemenin ABD iç dengelerinde umulan değişimi yaratamaması ve doların fonlama parası olmaktan kurtulamaması gibi unsurlar bu sonuçta belirleyici olmuş olabilir. Söz konusu eğilimler ABD Merkez Bankası'nın piyasa dostu olmaya devam etmesini zorlaştırıyor. Diğer taraftan finansal piyasalar ise aşırı kırılgan durum nedeniyle ezber bozamadığı için bu duruma düşüldüğünü anlamamakta ısrar ediyor...
Koşullar tüm devletler ve kurumlar açısından 2013 yılı hesaplarının yeniden gözden geçirilmesini gerektiriyor. Bu senenin bir önceki yıldan daha iyi olacağı tahminleri ise daha mürekkebi kurumadan tarih olmaya başladı...