Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) girişimcilik istatistikleri girişimcilerin ortalama profili hakkında ilginç sonuçlar ortaya koyuyor. Ortaya çıkan işveren profili, açıkçası ekonomiye sınıf atlatabilecek bir profil değil.
TÜİK’in 2014 verileriyle işverenlerin eğitim, yaş ve cinsiyet durumlarında öne çıkan özellikler şöyle:
. İşverenlerin ortalama yaşı, 2014 verilerine göre 43.2. Tarım sektöründe ortalama işveren yaşı 51.6’ya çıkıyor. Tarım dışı sektörlerdeki ortalama işveren yaşı 42.8.
. 2010’da ortalama işveren yaşı 42, tarım sektöründe 52 ve tarım dışında ise 41.1 idi. 2010 sonrasındaki 4 yılda tarımda ortalama işveren yaşı gerilerken, tarım dışında 1.7 yıl yükseldi.
. 2010-14 arasında tarımda 45-54 yaş grubu hariç tüm yaş gruplarındaki işveren sayısı azaldı. Tarım dışı sektörlerde 35 yaş altı gruplardaki işveren sayısı 2010’a göre azaldı. 45 ve üstü yaş gruplarındaki işveren sayısı ise arttı.
. İşverenler 30-50 yaş grubunda yoğunlaşıyor. İşverenlerin yüzde 60’ı 30-49 yaş grubunda yer alıyor. İşverenlerin yüzde 24’ü 35 yaşın, yüzde 42.6’sı 40 yaşın altında.
. Tarımdaki işverenlerin yüzde 28’den fazlası 60 yaşın üzerinde.
. İşverenlerin ortalama eğitim süresi 9.1 yıl. Yani ortalama bir işadamı. lise 2’nin başında okulu terk etmiş bir kişinin eğitim düzeyine sahip. Tarım dışı sektörlerde ortalama eğitim süresi 9.2 yıl.
. Tarım sektöründeki işverenlerin ortalama eğitim süresi 6.7’yıla kadar düşüyor. Ortalama bir tarım işvereni orta 2’den terk düzeyinde eğitime sahip.
. İşverenlerin yüzde 34.3’ü ilkokul ve daha düşük eğitim seviyesinde. Bu oran tarım sektöründeki işverenlerde yüzde 65.2’yi buluyor. Tarım dışında ise işverenlerin yüzde 32.75’i ilkokul ve altı eğitim düzeyinde.
. İşverenlerin yüzde 50.2’si ortaokul veya altında bir eğitime sahip.
. Yüksek öğrenim görmüş işverenlerin oranı, 2010’a göre 3.75 puan artmış olmasına rağmen 2014’te ancak yüzde 23.8 düzeyinde. Tarım dışında yüzde 24.62 olan bu oran, tarımda yüzde 7.2’ye kadar düşüyor.
. İşverenlerin yüzde 11’i meslek lisesi mezunu. Yüksek öğrenim mezunlarını da katarsak işverenlerin ancak yüzde 34.8’inin bir mesleki eğitimi var. Yani işverenlerin yaklaşık üçte ikisinin bir mesleki eğitimi yok.
. Global krize kadar artış eğilimi içinde bulunan işveren sayısı, 2008 sonrasında duraklama ve gerileme eğilimine girdi. 2008’de 1 milyon 249 bin olan işveren sayısı 2015’te 1 milyon 173 bine indi.
. Bu durum tarım dışı işveren sayısındaki artışın durması ve tarımdaki işveren sayısının hızlı bir şekilde azalmaya başlamasından kaynaklanıyor.
. 2008’de 1 milyon 145 bin olan tarım dışı işveren sayısı 2015’te 1 milyon 130 bin ile yaklaşık aynı düzeyde.
. 2008’de 104 bin olan tarımdaki işveren sayısı, 2015’te 45 bine kadar düştü.
. Toplam işveren sayısı içinde tarım sektöründekilerin payı sadece yüzde 4. 2004’te yüzde 8 olan tarım işvereni payı, 11 yılda yarı yarıya azaldı.
. İşverenler içinde kadınların oranı, son yıllardaki artışa rağmen hala sadece yüzde 8.07 düzeyinde. 2004’te kadın işveren oranı yüzde 4.9 düzeyindeydi. İşverenler içinde kadınların payı 11 yılda ancak 3.17 puan artabildi.
. Kadın işverenlerin payındaki artış tarım dışı sektörlerden kaynaklanıyor. Tarım dışı işverenler içinde kadının payı 2004’te yüzde 4.68 iken 2015’te yüzde 8.12’ye çıktı. Tarım işverenleri içindeki kadın payı ise 2004’te yüzde 7.5 iken 2015’te yüzde 6.84’e geriledi.