İşte inşaattaki kan kaybının belgesi!

Türkiye İstatistik Kurumu, uzun bir gecikmenin ardından inşaat ruhsatı ve yapı kullanma izin belgelerindeki son altı ayın gerçekleşmesini açıkladı. İnşaat istatistikleri çeyrekler itibariyle açıklanırdı, ama üçüncü çeyrek verisinin açıklanmasında çok gecikilmişti. Bu kez, geçen yılın hem üçüncü, hem de son çeyreğine ilişkin verilerin birlikte açıklandığını gördük.

Yani, 2008'in tümüne ilişkin tablo önümüzde. Bu tablo, inşaat sektöründeki kan kaybının belgesi. Önceki yıllarda ruhsat alınmış ve geçen yıl bitirilerek kullanma iznine bağlanmış yapılarda bir önceki yıla göre artış var. Ancak, bu artış önceki yılların ruhsat performansını gösteriyor.

Son iki yıldır ruhsat alınan bina sayısı azalıyor. Bina sayısındaki azalma 2007'de yüzde 6.6 düzeyindeydi, geçen yıl yüzde 10.8'e çıktı. Bu binaların yüzölçümü 2007'de yüzde 1.8 düzeyinde de olsa artmıştı, geçen yıl ise 2007'ye göre yüzde 17'lik düşüş oldu. Ruhsat alınan binaların değeri 2007'ye göre yüzde 5.1, daire sayısı ise yüzde 13.9 azaldı.

Geçen yılın tümünde ruhsat verilen binaların sayısında bir önceki yıla göre yüzde 10.8 gerileme olduğunu belirttik. İnşaat ruhsatlarına konu bina sayısı, geçen yıl ilk çeyrekte önceki yıla göre yüzde 11.7, ikinci çeyrekte yüzde 14.9 düştü. Üçüncü çeyrekte yüzde 4.2 düzeyinde bir artış görüldü. Son çeyrek ise düşüşün iyice belirginleştiği bir dönem oldu. Yılın son çeyreğinde ruhsat verilen bina sayısı 2007'nin yüzde 18.2 altında kaldı.

Ruhsata bağlanan bina sayısı 2006'da 114 bin düzeyindeydi. Sayı 2007'da 107 bine, geçen yıl ise 95 bine indi. Geçen yıl verilen ruhsatlarla yapılacak olan 95 bin 193 binanın kullanım amaçlarına göre dağılımı şöyle: (Parantez içindekiler 2007'yi gösteriyor.)

"Bir daireli ikamet amaçlı binalar 22.753 (24.163), iki veya daha fazla daireli ikamet amaçlı binalar 58.250 (67.447), halka açık ikamet yerleri 374 (328), otel vb. binalar 1.239 (877), ofis binaları 2.132 (2.798), toptan ve perakende ticaret binaları 3.570 (3.498), trafik ve binaları 247 (234), sanayi binaları ve depoları 2.939 (3.696), kamu eğlence, eğitim, hastane veya bakım kuruluşları binaları 1.382 (1.313), ikamet amaçlı binalar dışındaki binalar 2.307 (2.305)."

Aslında 2008'de ortaya çıkan bu tablonun pek de şaşırtıcı bir yanı yok. Hatta, bu yıl 2008'i aramazsak iyi. Ne kadar kaliteli olduğu ve ihtiyaç duyulan yerlerde yapılıp yapılmadığı ayrı bir konu ama TOKİ'nin konut arzında yarattığı artış ve küresel kriz bir araya gelince inşaat sektörünün bu yıl daha da gerilemesi sürpriz olmayacak. İnşaat sektörü, en az bir iki yıl elindeki stokları eritmeye çalışacakmış gibi görünüyor. Bu dönemde yapılmakta olan inşaatların genellikle yüksek gelir düzeyine sahip olanlara hitap etmekte olduğu dikkati çekiyor. İnşaat sektörü bir süreliğine "orta direk" kavramını unutacak gibi. Düşük gelirliler mi… Onlar zaten inşaat yapmak için ruhsat almaya gerek duymuyor ki. Hele bu dönemde… Özellikle büyük kentlerdeki kaçak yapılan binalar ve kaçak çıkılan katlar için ruhsat engeli olmasa ve bu binalar için ruhsat alınsaydı, belki de 2008'de bir artış bile görürdük.