Tarih 1 Aralık 2010. Yılın tümünde beklenen dış ticaret açığı ve bundan yola çıkarak tahmin ettiğimiz cari işlemler açığıyla ilgili rakamlara dudak bükenler çok oldu. Rakamları yüksek tutmak ya da tahminimizi yukarıda belirlemek suretiyle kötümser hareket etmekle eleştirildik. Gelin önce neler yazdığımızı hatırlayalım:
"…Yılın tümünde beklenen 70 milyar dolarlık dış ticaret açığı, 47 milyar dolarlık bir cari işlemler dengesi açığına işaret ediyor. Hemen belirtelim, eylül sonu itibariyle cari işlemler dengesinde yıllık bazda 37 milyar dolarlık açık verilmişti. Eylül sonunda ulaşılan 37 milyar dolar, orta vadeli programda yılın tümü için öngörülen 39 milyar dolarda kalınamayacağının da en somut göstergesi niteliğinde zaten.
Bu yılın (2010) tümündeki dış ticaret açığı ve cari açık gerçekleşmesi bu düzeylerde olursa, orta vadeli program kapsamında önümüzdeki üç yıl için öngörülen cari açık hedefleri şimdiden anlamını yitirecek. Orta vadeli programa göre; cari açık, 2011 yılında 42.2, 2012 yılında 45.1, 2013 yılında ise 47.8 milyar dolar olarak öngörülüyordu. Oysa gidişat, cari açığın bu yıl (2010) 47 milyar dolara ulaşabileceği yönünde.
Ancak, elbette ticaret açığı ve cari açık rakamlarının hep yukarı gideceği gibi bir kural yok. 2009'da olduğu gibi ekonomide yaşanacak bir daralma, hem dış ticaret açığını, hem cari açığı küçültebilir ya da artış hızını yavaşlatabilir. Ne var ki, orta vadeli programın diğer hedefleri, ekonomide bir yavaşlama öngörmediği için ortada çelişik bir durum var."
47 milyar alt sınır oldu
Merkez Bankası aralık ayının ve dolayısıyla 2010 yılının ödemeler dengesi verilerini bugün açıklayacak. Aralık ayında verilen 8.7 milyar dolarlık ticaret açığından sonra yeniden tahmin yapmak zorunlu hale geldi. İlk on bir aydaki cari açığın 41.6 milyar dolar olduğu göz önünde bulundurulursa, bir süre önce "o kadar da olmaz" diye bakılan 47 milyar doları adeta alt sınır haline gelmiş durumda.
48.5-49.0 milyar arası beklenmeli
Aralık ayında en geniş marjda söylersek 5.5 milyar dolar ile 7.5 milyar dolar arasında bir cari açık verilecek. Buna göre yıllık açık da 47.1 milyarla 49.1 milyar arasında oluşacak.
Bu marj, ancak yukarı doğru daralacak. Yani 2010 yılındaki açık, bizim tahminimize göre 48.5 milyar ile 49 milyar dolar arasında gerçekleşebilecek.
Son günlerde, yıllık açığın 50-51 milyarı bulacağına dönük tahminler de yapılır oldu. Şimdiye kadar hiçbir aralık ayında ticaret açığının üstünde bir cari açık verilmedi. Bu eğilimin geçen aralık için bozulacağını gösteren bir emare de yok. En fazla ticaret açığının tümü kadar açık verilse, ki bu da neredeyse olanaksız, o durumda da yıl 50.3 milyar dolarlık bir açıkla kapatılacak. Ama dedik ya, bu neredeyse olanaksız bir durum.
Merkez Bankası'nı anlamak
Biz dış ticaret verilerini ne zaman gördük; ocak ayının sonunda. Ödemeler dengesini oluşturan diğer kalemlerdeki seyri ise ancak bugün görebileceğiz; yani rakamların oluşmasından neredeyse bir buçuk ay sonra. Ama Merkez Bankası bu rakamların çoğunu günü gününe izleme şansına sahip, değil mi…
Merkez Bankası'nın bir süre önce uygulamaya koyduğu sıcak paraya karşı olan önlemleri de bu çerçevede değerlendirmekte yarar var. Belli ki tehlike büyük ve şimdiden bir şeyler yapmayı gerekli kılıyor. Hem Merkez Bankası durup dururken, ortada ciddi bir sorun yokken ne diye elini taşın altına koysun ve böylesine eleştirilere muhatap olacağı adımlar atsın ki…
Alınan bu önlemler sayesinde cari açıktaki artış hızı yavaşlatılabilir, hatta bu yıldan itibaren açık küçültülebilirse DPT'ciler yatıp kalkıp Merkez Bankası'na dua etsinler! Baksanıza, 2013 yılı için öngörülen açık bile 2010'da aşılmış görünüyor. Gidişat, orta vadeli programdaki öngörülerin delik-deşik olduğunu ortaya koyuyor. Sıcak paraya karşı olan önlemler cari açıktaki artış hızını yavaşlatır, hatta bir gerileme sağlayabilirse, OVP hedefleri "kendine gelecek", yoksa ortada hedefin h'si bile kalmayacak!