Derin ALTAN
Son zamanlara en sevdiğim kelime; ‘etki’. Mühendislikten mekaniğe, fizikten astronomiye, iklim bilimleri veya jeoloji gibi yer bilimlerinden ekonomiye müthiş geniş bir perspektifte bu kelimeyle karşılaşıyoruz. Son zamanlarda, dünyada – ve özellikle Türkiye’de – ‘etki’ kelimesini daha çok etki yatırımı olarak gözlemlemeye başladık.
Aslında etki yatırımı, yatırımcılara sosyal, çevresel veya farklı sürdürülebilirlik alanlarına dokunacak şekilde etki yaratma fırsatını sunarken, finansal getiriyi de göz ardı etmeyen yatırım yöntemidir. Etki yatırımları, sarf kâr amaçlı olarak yapılan konvansiyonel yatırımlardan farklı olarak, yaratılan finansal kaynakları çevresel ve sosyal değer yaratmak için de kullanır.
Bu yatırımlar, sürdürülebilir kalkınma hedeflerinde (SDG) belirlenen sosyal sorunların azaltılmasına yönelik projelere gerekli fonlamayı yapmak için kullanılır. Kadın ve gençler için yeni çalışma imkânları yaratan yatırımlar veya karbonsuzlaşma amaçlı projeler etki yatırımlarına örnek olarak verilebilir. Dünya genelinde yükselen bu trend, Türkiye'de de ivme kazanmaya başladı. 2023 yılı itibariyle, global etki yatırımlarının toplam değeri 715 milyar ABD dolarını buluyor (kimi kaynaklara göre 2 trilyon ABD dolarını aşmış durumda).
Etki Yatırımı Danışma Kurulu tarafından İstanbul'da gerçekleştirilen 2024 Etki Yatırımı Zirvesi, bu yeni yatırım anlayışının önemini ve Türkiye'deki potansiyelini gözler önüne serdi.Gelin bu zirvenin başlıklarına bir göz atalım.
23 ve 24 Mayıs'ta Boğaziçi Üniversitesi'nde düzenlenen zirve, etki yatırımı konusunda ulusal ve uluslararası birçok önemli ismi bir araya getirdi. Zirvenin ana teması "Etkiyi Hızlandırmak: Geleceği Şekillendir, Birlikte Dönüştür" olarak belirlendi. Türkiye'de etki yatırımı, son beş yılda yıllık ortalama %20 oranında büyüme göstermiş.
Araştırmalara göre de bu büyüme özellikle yenilenebilir enerji ve sosyal girişimcilik projelerinde kendini göstermiş. Panel tartışmalarında, etki yatırımının Türkiye'nin ekonomik kalkınmasına nasıl katkıda bulunabileceği ve sürdürülebilir projelere nasıl finansman sağlayabileceği üzerinde de duruldu. Özellikle, yenilenebilir enerji projeleri ve sosyal girişimcilik alanlarında etki yatırımlarının rolü vurgulandı.
Türkiye'nin dinamik ekonomisi, genç nüfusu ve girişimci ruhu ile etki yatırımları için mükemmel bir zemin sunmakta. Ülkemizde etki yatırımının benimsenmesi ve geliştirilmesi, ekonomik kalkınmanın yanı sıra sosyal adalet ve çevresel sürdürülebilirliği de teşvik edebilir. Yapılan çalışmalara göre 2024'te Türkiye'deki etki yatırımlarının toplam değerinin 2 milyar ABD Doları’nı aşması bekleniyor, bu da Türkiye'nin bu alandaki potansiyelini gözler önüne seriyor. Aynı zamanda Türkiye’de etki yatırımlarının 12. Kalkınma Planı’na girmiş olması, paydaşların dahiliyetiyle ilk etki tahvilinin ihraç edilmiş olması, finansal kuruluşlardan yatırımcılara, sivil toplumdan girişimcilere büyük bir kesimin gözlerini etki yatırımlarına dikmesini sağladı.
Etki yatırımı, sadece finansal getiri sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda toplumsal ve çevresel bir etki yaratma gücüne sahip! Türkiye'de bu yatırım yaklaşımının yaygınlaşması hem ekonomik hem de sosyal anlamda büyük bir dönüşüm yaratabilir ve Türkiye'nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmasında kritik bir köprü işlevi görebilir ve toplumumuzun her kesimine yarar sağlayabilir.