İstanbul'da toptandaki fiyat artışı piyasaya yansımada gecikiyor

Tevfik GÜNGÖR OLAYLARIN İÇİNDEN gungoruras@superonline.com

İstanbul Ticaret Odası tarafından dün, İstanbul İli Ücretliler Geçinme Endeksi ile Toptan Eşya Fiyatları Endeksi'nde ağustos ayındaki değişim açıklandı

Dikkat çeken, toptan eşya fiyatlarındaki artışın, ücretliklerin tükettikleri mal ve hizmetlerin fiyatlarına yansımadaki gecikmedir:

- Toptan Eşya Fiyatları ağustos ayında yüzde 1.59 arttı. Perakende fiyatlarındaki aylık artış yüzde 0.72 oldu.

-  Toptan Eşya Fiyatları'ndaki yıllık ortalama artış yüzde 12.87 oranında iken ücretliler geçinme endeksindeki yıllık ortalama artış yüzde 6.86 oranında.

- Gıda maddeleri toptan fiyatlarında ağustos ayı artışı yüzde 2.36 oranında, ücretliler geçinme endeksinde gıda harcamaları fiyat artışı yüzde 0.85 oranında.

Toptan eşya fiyatlarında son üç aydır devamlı bir tırmanış görülüyor. Halbuki ücretliler geçinme endeksi yatay biz çizgide.

Bu nasıl olur:

- Toptancıdan aldığı mala yüksek fiyat ödeyen perakendecinin, toptancının zammını tüketiciye yansıtamamasının tek bir nedeni olur: Ücretlinin talebi düşüktür. Özellikle gıda maddesinde toptancı fiyatı ücretliye yansıtılamıyor ise demek ki ücretlinin alım gücü düşmüştür.

- Demek ki toptancının fiyat artışı büyük ölçüde maliyet artışından kaynaklanmaktadır.

- Demek ki, ücretliye yansıtılamayan fiyat artışını perakendeci kârdan fedakârlık ederek kapatmaktadır.

Fakat bu durum uzun süre gidemez. Toplan ve perakende fiyatlar arasındaki makas bir süre sonunda mutlaka kapanır. Çünkü makas açıldıkça perakendecinin bir dayanma gücü vardır. Bu güç sona erdiğinde perakendeci toptancının fiyat artışını sattığı mala yansıtmaya mecbur olur.

Ağustos ihracatı önceki ayların gerisinde

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, Ağustos ayında ihracat, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 29,89 artışla 11 milyar 78 milyon dolar olurken, yılın sekiz ayında yüzde 21,63 artışla 88 milyar 550 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.

TİM, haziran ayında 11 milyar 506 milyon, temmuz ayında 11 milyar 537 milyon dolar ihracat açıklamıştı.

Demek ki, ihracat bir yıl öncenin aynı ayına göre yüksek ama bir önceki aya göre düşük.

TİM her ay ihracattaki rekorları açıklayınca seviniyoruz. Sonra TÜİK ithalat rakamlarını açıklayınca, ithalatın rekorunun ihracatın önünde koştuğunu görüyoruz.

TİM yetkilileri ilk 8 ayda ihracatın yüzde 21.63 oranında artışını rekor olarak açıklıyor. TÜİK göstergelerine göre ilk 7 ayda ihracat artışı yüzde 20.5 ile rekor ama aynı dönemde ithalat artışı yüzde 41.3 ile rekorun rekoru.

Mart ayından bu yana aylık ihracat 11 milyar dolar dolayına oturdu. Buna karşılık aylık ithalat 20 milyar dolar ile 21 milyar dolar arasında gidip geliyor.

Genelde durum böyle ama özelde ağustos ihracatına gene de şükür etmek gerekir. Çünkü ağustos ayında hem ramazan hem bayram etkisi vardı. Buna rağmen ihracatın 11 milyar dolar rakamının altına inmemesi iyidir.

DATE:02-09-111035-1043-80

İstanbul'da toptandaki fiyat artışı piyasaya yansımada gecikiyor

OLAYLARIN İÇİNDEN / Tevfik GÜNGÖR

İstanbul Ticaret Odası tarafından dün, İstanbul İli Ücretliler Geçinme Endeksi ile Toptan Eşya Fiyatları Endeksi'nde ağustos ayındaki değişim açıklandı

Dikkat çeken, toptan eşya fiyatlarındaki artışın, ücretliklerin tükettikleri mal ve hizmetlerin fiyatlarına yansımadaki gecikmedir:

- Toptan Eşya Fiyatları ağustos ayında yüzde 1.59 arttı. Perakende fiyatlarındaki aylık artış yüzde 0.72 oldu.

-  Toptan Eşya Fiyatları'ndaki yıllık ortalama artış yüzde 12.87 oranında iken ücretliler geçinme endeksindeki yıllık ortalama artış yüzde 6.86 oranında.

- Gıda maddeleri toptan fiyatlarında ağustos ayı artışı yüzde 2.36 oranında, ücretliler geçinme endeksinde gıda harcamaları fiyat artışı yüzde 0.85 oranında.

Toptan eşya fiyatlarında son üç aydır devamlı bir tırmanış görülüyor. Halbuki ücretliler geçinme endeksi yatay biz çizgide.

Bu nasıl olur:

- Toptancıdan aldığı mala yüksek fiyat ödeyen perakendecinin, toptancının zammını tüketiciye yansıtamamasının tek bir nedeni olur: Ücretlinin talebi düşüktür. Özellikle gıda maddesinde toptancı fiyatı ücretliye yansıtılamıyor ise demek ki ücretlinin alım gücü düşmüştür.

- Demek ki toptancının fiyat artışı büyük ölçüde maliyet artışından kaynaklanmaktadır.

- Demek ki, ücretliye yansıtılamayan fiyat artışını perakendeci kârdan fedakârlık ederek kapatmaktadır.

Fakat bu durum uzun süre gidemez. Toplan ve perakende fiyatlar arasındaki makas bir süre sonunda mutlaka kapanır. Çünkü makas açıldıkça perakendecinin bir dayanma gücü vardır. Bu güç sona erdiğinde perakendeci toptancının fiyat artışını sattığı mala yansıtmaya mecbur olur.

Ağustos ihracatı önceki ayların gerisinde

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, Ağustos ayında ihracat, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 29,89 artışla 11 milyar 78 milyon dolar olurken, yılın sekiz ayında yüzde 21,63 artışla 88 milyar 550 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.

TİM, haziran ayında 11 milyar 506 milyon, temmuz ayında 11 milyar 537 milyon dolar ihracat açıklamıştı.

Demek ki, ihracat bir yıl öncenin aynı ayına göre yüksek ama bir önceki aya göre düşük.

TİM her ay ihracattaki rekorları açıklayınca seviniyoruz. Sonra TÜİK ithalat rakamlarını açıklayınca, ithalatın rekorunun ihracatın önünde koştuğunu görüyoruz.

TİM yetkilileri ilk 8 ayda ihracatın yüzde 21.63 oranında artışını rekor olarak açıklıyor. TÜİK göstergelerine göre ilk 7 ayda ihracat artışı yüzde 20.5 ile rekor ama aynı dönemde ithalat artışı yüzde 41.3 ile rekorun rekoru.

Mart ayından bu yana aylık ihracat 11 milyar dolar dolayına oturdu. Buna karşılık aylık ithalat 20 milyar dolar ile 21 milyar dolar arasında gidip geliyor.

Genelde durum böyle ama özelde ağustos ihracatına gene de şükür etmek gerekir. Çünkü ağustos ayında hem ramazan hem bayram etkisi vardı. Buna rağmen ihracatın 11 milyar dolar rakamının altına inmemesi iyidir.

Tüm yazılarını göster