İstanbul Boğazı'ndaki tüp geçit tamamlanıyor

Tevfik GÜNGÖR OLAYLARIN İÇİNDEN gungoruras@superonline.com

Yazarlara okuyucularından değişik mesajlar gelir. Yeşil Çınar tarafından gönderilen bir mesajı sayın okuyucularıma aktarmak istiyorum. Bu mesajda İstanbul Boğazı'nın altında yapılmakta olan Tüp Geçit hakkında ilginç bilgiler yer alıyor.

Yeşil Çınar diyor ki, Marmaray'da 1.400 metrelik güzergahta suyun 60 m altına 11 tüp tünelin tamamı indirildi.

Sultan Abdülmecid'in 148 yıl önce yapmayı düşündüğü ve Tunel-i Bahri'nin üzerinden geçen hat dört asırdır 'Hüdayi Yolu' olarak anılıyor. En coşkulu dalgalarda bile sütliman olan bu yol, balıkçılar tarafından yüzyıllardır kullanılıyor.

Tüp geçidin yapımına 2004 yılında başlansa da projenin 148 yıllık geçmişi var.

Osmanlı devletinin otuz ikinci padişahı olan Sultan Abdülmecid Han döneminde de benzer bir tüp geçit projesi gündeme gelmiş yine aynı güzergah üzerinde bir tüp geçit yapılması ve trenlerin iki kıta arasında seyahat etmesi amaçlanmıştı.

Bu projeye göre tıpkı bugünkü gibi bir tüp geçit Boğaz'ın altına döşenecek, Boğaz'ın derinleştiği yerlerde de tüp geçit, inşa edilecek kolonlar üstüne oturtulacaktı.

Tren Sirkeci'den tünele girecek Boğaz'ın altından geçerek Üsküdar'a ulaşacaktı. İmparatorluğun zor dönemlerinde yapımına başlanamayan ve 'Tünel-i Bahri' adıyla anılan projenin tüm planı, Jaggues Perraut adındaki bir mühendis tarafından hazırlanmıştı.

Ancak, padişahın onayına takdim edilen proje heyecan uyandırsa da bilindiği kadarıyla, devletin içinde bulunduğu zor koşullar ve ekonomik sorunların yanı sıra güvenlik sebebiyle de askıya alındı.

Sultan Abdülmecid Han, 1861'de vefat edince proje uygulaması yapılamadı. Kendisinden sonra tahta çıkan Sultan Abdülaziz Han da demiryollarına önem veriyordu.

Hatta Sultan Abdülaziz'in, demiryolları hatlarının yapımı için, "Geçecek olan trenler geçsin de isterse göğsümden geçsin" dediği rivayet ediliyor. Ancak geçidin yapımına engel durumlar devam ettiği için onun devrinde de proje gerçekleştirilemedi.

İnşası çok zor olan tüp geçit planı da Sultan Abdülhamid Han döneminde Hicaz Demiryolu Projesi olarak değiştirildi.

Geçidin işareti yaklaşık 4 asır önce, dönemin en meşhur âlimi Aziz Mahmud Hüdayi tarafından verilmişti.

Sultan 1. Ahmed Han'ın yaptırmak istediği büyük bir caminin temeline 1609 yılında, sultanın ricasıyla ilk kazmayı vuran da Aziz Mahmud Hüdayi'ydi.

Sultan Ahmed Han'ın son derece bağlı olduğu hocası Aziz Mahmud Hüdayi, temelini attığı ve 7 yılda tamamlanan Sultanahmet Camii'nin hem açılışını yapmak, hem de ilk cuma hutbesini vermek üzere padişah tarafından davet edildi.

Ancak rivayete göre; o gün başlayan yağmur, dalgaları coşturmuş, çıkan lodosun etkisiyle deniz hiddetlenmişti. Bu şartlar altında Üsküdar'dan Sarayburnu'na geçmek imkânsız hale gelmişti.

Bütün bu hava muhalefetine karşı da Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri'nin camiye geleceğine dair hünkâra verdiği bir söz vardı.

Üsküdar İskelesi'nden bir kayığa binerek sadık talebeleriyle birlikte Sarayburnu'na doğru yola koyuldular. İşte o anda beklenmedik bir şey daha oldu ve azgın deniz, kayığı geçtiği güzergahta duruldu.

Kimselerin denize açılamadığı, çıkamadığı o gün Aziz Mahmud Hüdayi ve yanındakiler karşıya geçip, kendilerini bekleyen Sultan Ahmed Han ile buluştu.

Bu olay üzerine Üsküdar ile Sarayburnu arasındaki bu yola 'Hüdayi Yolu' dendi.

Bazı kayıkçılar uzun yıllar fırtınadan uzak, selametle gidilen bir deniz geçidi olarak kabul ettikleri 'Hüdayi Yolu'nu, fırtınalı günlerde kullandı.

Hüdayi Yolu'nun aşağı yukarı şimdiki tüp geçidin güzergâhı olduğu tahmin ediliyor.

İstanbul'un önde gelen evliyaları arasındaki Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri'nin (1541-1628) türbesi Üsküdar'dadır. Hazretin "Sağlığımızda bizi, vefatımızdan sonra kabrimizi ziyaret edenler ve türbemizin önünden geçtiğinde fatiha okuyanlar bizimdir. Bizi sevenler denizde boğulmasın; ahir ömürlerinde fakirlik çekmesin, imanlarını kurtarmadıkça göçmesin" dediği rivayet edilir.

Türbe'de Hüdayi Hazretleri'nın, "Edeple gelen lütufla gider" sözünün yazılı olduğu bir levha vardır.

Tüm yazılarını göster