İşsizlikte iyi işaretler…

İşsizlik oranında, mevsimsel etkilerle her yıl yaz aylarından sonra başlayan bir artış olurdu. Kanıksanan bu artış, 2008'in kasım ayında küresel krizin etkisini göstermesiyle ivme kazandı. 2008 yılının ekim ayında yüzde 11.2 olan işsizlik oranı, bir ayda 1.4 puan artarak kasımda yüzde 12.6'ya fırladı. Artış, aynı hızı korudu ve aralıkta yine 1.4 puanlık bir artışla yüzde 14'e çıktı.  

İşte işsizlik oranında yaz aylarından sonra yaşanan rutin artış eğrisi, bu yıl kırıldı. İşsizlik, üç aydır şaşırtıyor. Ağustos ayında yüzde 13.4'e çıkan oran, eylülde artmadı ve sabit kaldı. Ekimde, eylüle göre artış bir yana düşüş oldu ve işsizlik oranı yüzde 13'e geriledi. Kasımda ise ekime göre önemli bir değişiklik olmadı ve işsizlik oranı 0.1 puanlık artışla yüzde 13.1'e çıktı. 2008'in kasım ayında 1.4 puanlık bir artış olduğunu düşünürsek, 0.1'in ne kadar önemsiz bir değişim olduğu daha kolay anlaşılır.

Yine mevsimsel etkilerle ortaya çıkan bir tablo var. Ekimden kasıma istihdamdaki azalmanın etkisiyle işgücü piyasası daralıyor. İstihdam edilenlerle istihdam edilemeyenlerin, yani işsizlerin toplamının işgücü piyasasının büyüklüğünü verdiğini dikkate alırsak, istihdam edilenlerin sayısındaki değişim büyük önem taşıyor. Ekimden kasıma istihdamın her yıl daraldığını biraz önce belirttik. Bu klasikleşen bir eğilim, nedeni de ağırlıkla tarım. Tarım sektöründe mevsimsel etkilerle kasım ayında ekime göre daha az istihdam söz konusu oluyor, ki bu da doğal. Ama işte bu aşamada, tarımdaki istihdamın hangi yıl ne kadar azaldığı önem taşımaya başlıyor.

Küçük bir tablomuz var. Ekim-kasım ayları farkı olarak tarım istihdamı 2007 yılında 260 bin kişi azalmış. Azalma 2008 yılında 346 bine çıkmış, geçen yıl ise 229 bin kişide kalmış. Tablo açık; tarım kesimindeki istihdam çözülmesi önceki yıllara göre çok daha az. Bunun en büyük nedeni olarak da, kentlerdeki iş bulma olanaklarının hızla daralmış olması gösteriliyor.

Hemen bir başka veriye daha göz atalım. Kasım ayları itibariyle 2008 yılında tarımda 4 milyon 929 bin kişi çalışırken, sayı geçen yıl kasımda 5 milyon 342 bine çıkmış, yani 413 bin kişilik bir artış söz konusu.

Toplam istihdamın seyri

Ekim ve kasım ayları farkı olarak toplam istihdam 2007 yılında 396 bin, 2008'de 568 bin, geçen yıl ise 278 bin kişi azaldı. Geçen yılki azalmanın, 2008'in yarısı düzeyinde kalmasında iki sektör öne çıktı; tarım ve sanayi. Tarımdaki daralmayı verdik, 2008'de 346 bin olan sayı, geçen yıl 229 binde kaldı. Sanayideki istihdam ise, 2008 yılının kasım ayında ekime göre 120 bin daralmışken, geçen yıl 33 bin arttı. Bir başka olumlu veri inşaattan geldi; bu sektörde ekimden kasıma 2007'de 72 bin, 2008'de 83 bin olan azalma, geçen yıl 36 binde kaldı.

Geçen yıl eylülden ekime çok olumlu bir gelişme kaydeden hizmetler sektörü ise, aynı performansı kasımda gösteremedi. Bu sektörde istihdam edilenlerin sayısında ekimden kasıma 2008'de 18 bin, geçen yıl ise 44 bin kişilik gerileme görüldü.

742 bin kişilik artış

Toplam istihdam kasım ayları itibariyle 2008'den 2009'a 742 bin kişi arttı. Bu artışta ilk sırayı 413 bin kişiyle tarım alıyor. Tarımda, kırsal kesime dönüşler ve kırsaldan kente göçün hız kesmesinin etkisiyle istihdam artışı yaşanıyor.

Hizmetler sektöründeki 269 bin kişilik istihdam artışı da dikkat çekici. Aynı şekilde inşaatta da 108 bin kişilik artış var.

Krizin en çok etkilediği sanayide de yavaş yavaş toparlanma eğilimi gözleniyor. Sanayide son bir yıldaki istihdam kaybının 49 bine indiği dikkat çekiyor.

Son veriler olumlu bir gelişmeye işaret ediyor olsa da, hep söylendiği gibi ne dünyada, ne Türkiye'de küresel krizin yol açtığı işsizlik sorununun bir çırpıda üstesinden gelinebileceğini kimse beklemiyor, beklememeli de zaten…