…Kaldı ki, işsizlik oranı eylülde yerinde saymadı, ağustosa göre çok az da olsa geriledi. Gerçekte gerilemenin ne kadar olduğuna ayrıca değineceğiz, çünkü aslında görünen ölçüde bir gerileme söz konusu değil. Buna, hesap yanılsaması da diyebiliriz.
İşsizlikte amaç, oranı olabildiğince aşağı çekmekse de, biliniyor ki mevsimsel etkenlerle yaz sonrasında işsizlik oranında bir yükselme başlıyor. TÜİK tarafından dün eylül verisi olarak açıklanan ve ağustos-eylül-ekim aylarının ortalamasını gösteren işgücü rakamları ise, işsizlik oranının bir önceki dönemin çok az da olsa altında kaldığını gösterdi. Ağustosta yüzde 11.4 olan işsizlik oranı, eylülde yüzde 11.3'e indi.
Yeni nüfus projeksiyonuna göre 2005'ten sonrasına ilişkin seride işsizlik oranının eylülde ağustosa göre gerilemesi ikinci kez görülüyor. Daha önce de 2006 yılında işsizlik oranı bu dönemlerde yine 0.1 puan azalmıştı. 2006 yılının ağustos ayında yüzde 9.6 olan işsizlik oranı, eylülde yüzde 9.5'e inmişti.
Yazının girişinde "hesap yanılsaması"ndan söz ettik. İşsizlik oranı eylülde ağustosa göre 0.1 puan gerilemiş görünüyor. Eğer hesaplamayı yaparken tek basamak yürütürseniz bu işlem doğru; ağustosta yüzde 11.4 olan oran, eylülde yüzde 11.3'e indi. Ama iki basamaklı bir işlem, işsizlik oranının yüzde 11.35'ten, yüzde 11.33'e indiğini gösteriyor. Ya üç basamaklı bakarsanız… İşsizlik oranı yüzde 11,354'ten, yüzde 11,325'e geriliyor.
Bu tür küçük oynamalar, hemen her işlemde ortaya çıkabilir. Bu detayı vererek, işsizlikteki gerilemeyi küçümsemeye çalışıyor değiliz. Aksine, başlıkta da belirttiğimiz gibi, eylül ayındaki işsizlik oranının ağustosa göre değişmemiş olması bile önemlidir; kaldı ki az da olsa bir gerileme ortaya çıkmıştır.
Kriz öncesine hala dönemedik
İşsizlik oranının eylülde ağustosa göre az da olsa gerilemesi önemli; ancak, bulunduğumuz düzey itibariyle kriz öncesine hala dönebilmiş değiliz. Eylül aylarındaki işsizlik oranı 2005 yılında yüzde 10.1, 2006'da yüzde 9.5, 2007'de yüzde 9.9, 2008'de ise yüzde 10.7 düzeyinde bulunuyordu. Geçen yılın eylülü ise yüzde 13.4'lük bir oranla geçilmişti.
Gerçek kıyaslamayı tabii ki geçen yılla yapamayız. Küresel krizin tüm yoğunluğuyla yaşanmakta olduğu 2009'a göre iyileşme sağlanmayacaktı da ne olacaktı… Dolayısıyla kriz dönemine göre tabii ki iyi durumdayız, ancak kriz öncesindeki düzeyden hala uzağız.
Yani, işsizliğin eylülde ağustosa göre yerinde saymasına, hatta çok az da olsa gerilemesine sevinelim, ancak hala hem kriz öncesine dönemediğimiz, hem de Batı ile kıyaslandığında hala çok yüksek işsizlik oranına sahip olduğumuz gerçeğini unutmayalım.
Ayrıca yalnızca bugüne özgü bir sorun olmamakla birlikte, bizde işgücüne katılma oranının yüzde 50'yi bile bulmadığını, hele hele kadınlarda bu oranın yüzde 30'ların altında geziniyor olduğu gerçeğini gözden uzak tutmayalım.
2010 tahmini yüzde 12.2
2010 yılı ortalamasında işsizlik oranının yüzde 14.6 olacağı öngörüsüyle yola çıkılmıştı. Ancak, orta vadeli program kapsamında tahmin yüzde 12.2 olarak revize edildi. 2011-2013 dönemine ilişkin orta vadeli programda, işsiz oranı 2011 yılı için yüzde 12, 2012 için yüzde 11.7, 2013 için ise yüzde 11.4 olarak öngörülüyor.
| İşsizlik oranı (Yüzde) | ||||||
| 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | |
| Ocak | 11,8 | 12,1 | 11,3 | 11,6 | 15,5 | 14,5 |
| Şubat | 11,9 | 12,2 | 11,7 | 11,9 | 16,1 | 14,4 |
| Mart | 11,2 | 11,3 | 10,7 | 11,0 | 15,8 | 13,7 |
| Nisan | 10,4 | 10,3 | 10,1 | 9,9 | 14,9 | 12,0 |
| Mayıs | 9,6 | 9,2 | 9,2 | 9,2 | 13,6 | 11,0 |
| Haziran | 9,6 | 9,2 | 9,2 | 9,4 | 13,0 | 10,5 |
| Temmuz | 9,6 | 9,3 | 9,3 | 9,9 | 12,8 | 10,6 |
| Ağustos | 9,9 | 9,6 | 9,7 | 10,2 | 13,4 | 11,4 |
| Eylül | 10,1 | 9,5 | 9,9 | 10,7 | 13,4 | 11,3 |
| Ekim | 10,4 | 9,6 | 10,2 | 11,2 | 13,0 | |
| Kasım | 11,0 | 10,0 | 10,5 | 12,6 | 13,1 | |
| Aralık | 11,5 | 10,9 | 10,9 | 14,0 | 13,5 |