İsrail'in özrü…
Güney Kıbrıs'ta ki gelişmeler…
Kuzey Irak yönetiminin yakınlaşması…
Barış süreci…
Yenilebilir ve yerli kaynaklara yapılan yatırımların artması/devreye girmeye başlaması…
Kayıp kaçak gibi verimliliği etkileyen olguların üstüne gidilmesi…
Enerjide, dolayısıyla cari açık sorununda yeni, olumlu bir döneme girdiğimizi gösteriyor.
* * *
Hassan Khosrow Jerdi…
Bilgisiyle, tecrübesiyle, görgüsüyle İran'ın siyaset üstü adamlarından; bizim deyimimizle
İran'ın akil adamlarından!
Yaklaşık 1 ay önce ziyaret ettiğimiz İran Petrol, Gaz ve Petro Kimya Üretici İhracatçıları Birliği'nin Başkanı…
Birlik, İran'ın her şeyi sayılıyor…
Birlik üyelerinin tamamı İran Ticaret Odaları Birliği'nde de üst düzey görevlerde bulunuyor.
Kurum, aynı zamanda siyaset dünyasına da okul olma özelliği taşıyor.
* * *
Jerdi'nin, "Petrolü ve gazı daha fazla üretebilecekken, çok daha az üretiyorsunuz. Ve çok pahalı satıyorsunuz. Türkiye ile ilişkilerde zaman zaman yaşanan gerginlikte ambargodan ziyade, gaz fiyatının yüksekliği ve gazın kesilmesi konuları rol oynuyor. Bu konuda tatmin edici bir cevabınız var mı?" şeklindeki soruma verdiği yanıt, Türkiye'nin enerjide oynayabileceği 'sınırları belli olmayan' rolün farklı bir boyutunu daha gösteriyor.
* * *
Şöyle dedi Jerdi:
"Günlük 3 milyon 800 bin varil petrol üretiyorduk.
Son dönemde bu 2 milyon varile kadar düştü.
Tabi bu günlük 4 milyon varilin üzerine çıkabiliyordu.
Yapılan yatırımlarla günlük kapasitemiz şu anda 6 milyon varil petrol civarında.
Yani şu anda kapasitenin üçte biri çalışıyor.
Gazda da bu tablo var."
* * *
Jerdi, üretimin yeni yatırımlarla günlük 10 milyon tona çıkarılabileceğini de söylüyor ama sonrasında ticaretin kurallarına dikkat çekiyor..
"Daha fazla üretim fiyatları aşağı çekecektir ama üretici ülke olarak fiyatların dengede kalmasını istiyoruz.
Fazla üretim ayrıca depolama yatırımları gerektirecektir ki, bunun da mantıklı olduğuna inanmıyoruz.
Ayrıca daha fazla üretim için OPEC'in kısıtlamaları var ve buna da uymak zorundayız.
Ve gelecek nesilleri düşünmek zorundayız, kaynaklarımızı hoyratça kullanmamalıyız."
* * *
Tam, "Ucuz enerji hammaddesi için İran'dan da umut yok." dediğimiz anda, Türkiye için fırsatları sıraladı Jerdi:
"Artık, sadece hammadde satmak istemiyoruz.
Biz rafineri ürünlerine ağırlık vermek istiyoruz.
Ve bu rafineri yatırımlarını Türk kardeşlerimizle yapmak istiyoruz.
Türk kardeşlerimiz gelip İran'da yeni rafineriler kurarlarsa yada sınırda ortak rafineriler kurulursa yada rafinerilerin modernizasyonuna destek verirlerse hem hammadde de, hem de son ürün fiyatlarında ciddi avantajlar sağlayabilirler.
Yanısıra yatırım planlayan kardeşlerimizi sonuna kadar da destekleriz."
* * *
Jerdi söylemedi ama kaldığımız otelde Amerikalı, İngiliz, İspanyol, Fransız işadamlarıyla karşılaştığım için ben söyleyeyim, "Bu davete biz icabet etmezsek, yabancılar sırada…