Batılı ülkeler İran ile ekonomik ilişkilerini giderek kesiyor.
-ABD bu konuda ciddi.
-Diğer Batı'lı ülkeler ABD kadar işi ciddiye almasa da ABD ile ilişkileri bozmamak için İran ile ilişkileri kesiyor.
Bu gelişmeler Türkiye için hem fırsat, hem tehlike demektir.
Fırsattır. Türkiye komşu İran ile ticari ilişkilerini hızla geliştirebilir. Bu ortam Türkiye için kalıcı bir ihracat fırsatı yaratabilir.
Tehlikedir. Türkiye fırsatı değerlendirme arayışın da önce ABD'nin sonra ABD'yi destekleyen Batı'lı ülkelerin pazarlarını kaybedebilir.
Türk ekonomisi ABD ve ABD'yi destekleyen Batı ülkelerine ekonomik ve finans cephelernden ve askeri nedenlerle bağımlıdır.
Ekonomik yönünden bağımlıdır. İhracatın yüzde 50'si Batı pazarlarına gidiyor.
Finans yönünden bağımlıdır. Batı finans piyasaları Türkiye'yi boykot eder ise, cari açık finanse edilemez.
Askeri nedenlerle bağımlıdır. ABD ve Batı ülkeleri İran ile ilişkiler nedeniyle askeri araç,gereç ve yedek parça sevkiyatını durdurur ise Türkiye çok zor durumda kalır.
Bütün bunların dışında Batı'nın İran nedeniyle Türkiye'ye tedbirler uygulaması, Türkiye'nin batı'dan dışlanmasını hızlandırabilir.
Burada Türkiye İçin İran'ın öneminin farklılığı öne çıkmaltadır. İran Türkiye'nin komşusu. Türkiye içn önemli pazar.Türkiye İran'dan gaz alıyor.
ABD ve Batı ülkeleri için ise İran ile ekonomik ilişkiler göreceli olarak önemli değil. İran ilişkileri göreceli olarak küçük.
Alman Radyosu'nun ( dw) Türkçe servisinde dün yayınlanan bir haber ilgi çekici idi.Alman şirketleri İran'a sırtını dönüyo başlığını taşıyan haber şöyle idi:
ABD'nin İran'a tartışmalı nükleer programına ilişkin aldığı yaptırım kararı, uluslarası bir çok şirketi seçim yapmaya zorluyor. Şimdi Avrupalı birçok şirket gibi Almanya da İran'a sırtını dönüyor.
200 milyon euro kazanmak uğruna 5 milyar euro kaybetme riskini göze almak. Sadece Almanya'nın değil dünyanın önde gelen çelik devlerinden olan Tyssen- Krupp, bu büyük kumarı oynamadı ve ABD'de yaptığı devâsa ciroyu tehlikeye atmamak için İran'la yaptığı ticareti askıya aldı. Aksi halde ABD'nin hışmına uğrayıp, hayatî bir risk altına girebilirdi. Daha önce de Siemens, Allianz ve Linde gibi gibi Alman şirketleri aynı gerekçelerle İran'a sırtlarını dönmüştü.
ABD Başkanı Barack Obama, yabancı şirketleri seçim yapmaya mecbur kılarak, İran'la mı ABD ile mi ticaret yapacaklarına karar vermelerini talep etti. Bu, ABD'nin İran'a uyguladığı ilk yaptırım olmasa da şüphesiz en ağırlarından biri. Öyleki, ABD Maliye Bakanlığı, 20 İran enerji şirketini ve 16 bankayı "kara listeye" dâhil etti. "
Alman radyosunun haberine göre, ABD başka ülkelerin İran ile ticaret yapmalarına engel oluyor ama Amerikan malları, yaptırımlara rağmen yine de İran'a ulaşmaya devam ediyor. Tüm yasaklara rağmen Coca- Cola' İran'da her yerde satılıyor.
New York Times de yayınlanan bir habere göre ise ABD hükümeti, İran ile ilişkileri olan şirketler ile son on yılda, en az 100 milyon dolarlık sözleşmeler yaparak, kendi koyduğu yasakları -dolaylı yoldan da olsa- yine kendisi ihlal etti.