Halka hisse satan şirketlerimizin çoğu aile şirketi. Hemen tamamı azınlık hissesini halka arz ediyor. Borsada işlem gören güçlü şirketlere ait hisse senetlerinin büyük bölümü de yabancıların elinde.
Örneğin nisan ayı ortası verilerine göre borsada işlem gören Turkcell hisselerinin yüzde 90'ı, Halk bankası hisselerinin yüzde 89'u, Arçelik hisselerinin yüzde 83'ü, Tüpraş hisselerinin yüzde 80'i yabancıların portföyünde.
İMKB'de olan biteni iyi izleyen Zeynep Aktaş, "Yabancılar İMKB 100'ün 98'inden pay almış durumda.
Yerli yatırımcıların 2000 krizinden sonra borsadan çekilmesi ile boşalan meydanı yabancılar doldurdu. Geçen sürede yabancılar hisselerdeki pozisyonlarını artırdı. Bugün İMKB 100 hisselerinin 98'inde yabancılar pozisyon almış durumda. Son 4 yılda spor hisselerini satan yabancılar, beklentisi yüksek hisselerde paylarını artırdı" diyor.
Zeynep Aktaş'ın belirlemelerine göre, önceleri sadece derinliği yüksek İMKB 30 hisselerinde pozisyon alan yabancılar bugün yüzde 62.70'lik payları ile İMKB 100 hisselerinin 98'inde pozisyonda bulunuyor. 32 hissede ise payları yüzde 50'nin üzerinde. Yerli yatırımcıların 2000 krizi ile piyasadan çekilmesi ve yabancıların ağırlıklarını artırmaları ile borsadaki yatırımcı profili yabancıdan yana döndü.
Öyle ki İMKB 100 hisselerindeki bazı hisselerdeki payı yüzde 80'in üzerine çıktı. Turkcell, Halk Bankası, Koza Altın, Arçelik ve Tüpraş'ta yabancı payı yüzde 80'in üzerinde bulunuyor. Piyasa değeri 29 milyar 148 milyon TL ile borsanın en yüksek şirketi olan Garanti Bankası'nın yüzde 73.30'u yabancıların elinde bulunurken borsada en değerli ikinci şirket olan Akbank'ın ise yüzde 49.16'sı yabancıların elinde bulunuyor.
Yabancılar İMKB'de son dört yılda en çok maden, enerji, otomotiv hisselerini aldılar. Son yıllarda altın fiyatlarındaki dalgalanma ile öne çıkan maden şirketleri yabancıların gözde şirketleri arasında yer almaya devam ediyor.
Yabancı kurum raporlarında en beğenilen şirketler arasında maden şirketleri de yer alıyor. Son 4 yılda yabancılar holdinglerde seçici davranarak Koç Holding ve Alarko Holding'de paylarını artırdılar. Bankalar içerisinde ise en fazla Vakıflar Bankası ve Tekstilbank hisselerinde ağırlıklarını artırdılar.
Yabancılar son 4 yılda en çok spor hisselerinde paylarını azalttılar. 2008 yılında Fenerbahçe hisselerinin yüzde 87.42'si yabancılarda bulunurken 13 Nisan itibari ile yabancıların Fenerbahçe hisselerindeki payı yüzde 2.38 seviyesine geriledi. Trabzon Spor hisselerinde 2008'de yabancı payı yüzde 66.77 seviyesinde bulunurken 13 Nisan itibari ile Trabzonspor Sportif hisselerindeki yabancı payı yüzde 0.92'ye indi.
Galatasaray hisselerinde ise yüzde 45.89 olan yabancı payı yüzde 1.33 seviyesine düştü. Galatasaray ve Beşiktaş hisseleri Şubat 2002, Fenerbahçe Şubat 2004, Trabzonspor hisse senetleri de Nisan 2005'den beri İMKB'de işlem görüyor. Halka arz esnasında yatırımcıya cazip gelmesi amacıyla gelirler halka arz edilen şirketin bünyesine alınmış giderler ise kulüplerin üzerinde bırakılmıştı.
Yabancıların finans piyasalarındaki varlıklarının toplam değeri nisan ayı başında 117 milyar dolar idi. Bu varlıkların 60 milyar doları borsada 38 milyar doları bono ve tahvilde,18 milyar doları mevduat hesaplarında idi.
Abdurrahman Yıldırım yabancıların 2012 yılının ilk 3 ayında hisse senetlerine net 2.5 milyar dolar, bono ve tahvile 3.7 milyar dolar, mevduata 1.7 milyar dolar ek para yatırdıklarını yazdı.
Bu anlatıma göre 2012 yılında faizin cazibesi İMKB'nin önünde koşuyor. İMKB'ye de para akışı var ama, faiz için gelen para daha çok.