Başbakan Sayın R. T. Erdoğan'ın "Krizi fırsat bilip ümüğünü sıkalım derler ise IMF ile anlaşamayız" şeklindeki açıklamalarından sonra Okan Müderrisoğlu Sabah'ta IMF'nin ümük sıkma kriterlerini açıkladı.
Aslında bu kriterler "ümük sıkma" kriteri değil de "sağlam ekonomi" kriterleridir.
Türkiye, IMF ile anlaşsın anlaşmasın bu kriterlere uymaz ise ekonomisini düze çıkaramaz.,
Önce IMF'nin "ümük sıkma" diye adlandırılan kriterlerini sıralayayım, sonra da, "IMF ile anlaşma olmasa da bunlara neden uymak zorunda olduğumuzu anlatmaya çalışayım
. Büyümeyi azaltın: IMF, bu yıl büyümenin yüzde 4'ün altında kalacağından emin. Bu nedenle gelecek yıl yüzde 2.5-3 arasında büyüme öngörüyor. Büyümedeki gerilemenin, GSMH'de en az 16 milyar YTL küçülmeye yol açacağı hesaplanıyor. Başbakan Erdoğan ise "Düşük büyüme oranını kimse bize tavsiye etmesin. Yüzde 2-3 büyümeyle kimse heyecanımızı gölgeleyemez" diyor.
Mecburuz:
Hükümetin büyüme tahmini gerçekçi değil. Büyüme tahmini küçültülmez ise gerçekçi olmayan büyüme tahminine dayalı gerçekçi olmayan gelir tahmini yapılıyor. Ve buna dayalı olarak da harcama sınırı artırılıyor. Gerçekçi gelir tahmini yapmaya mecburuz.
. Yatırımları frenleyin: IMF, büyümedeki gerileme karşısında vergi gelirlerinin azalabileceğini bu nedenle harcamaların da kısılması gerektiğini ifade ediyor. Kesinti yapılacak ilk kalem ise yatırımlar. Erdoğan ise "Bize, 'Durdurun altyapıyı' diyenler olmuştur. Bize akıl verenlere, şunu söylüyorum. 'Akıl verme ama para ver.' Kuru akılla olmuyor" diyor.
Mecburuz:
Kamu gelirleri azalıyor. Eğer kamu harcamalarını kısamaz isek, bütçe açığı büyüyecek. Önümüzdeki dönemde kısılabilecek kamu harcamaları, bütçeden mahalli idarelere yapılan yardımlar ile bazı kamu yatırım harcamalarıdır.
Bunları yapmak mahalli idare seçimleri öncesi güçtür. Ama mecburuz.
. Özel ödenek yaratmayın: Hükümet, önem verdiği projeler için özelleştirme, kira ve gayrimenkul satış gelirlerini ödenek olarak kullanmayı düşünüyor. En belirgin örnek ise Karayolları yatırımları. Ulaştırma Bakanı Yıldırım, 2008'de 1.8 milyar YTL olan Karayolları ödeneğinin, 2009'da 5 milyar YTL'ye yükseldiğini açıkladı.
Mecburuz:
Kamu gelirleri azalırken buna ek olarak özel ödenek getirmek, gelirleri büsbütün azaltır.
Bu uygulamaları ertelemeye mecburuz.
. Af etkili düzenlemelerden kaçının: Maliye Bakanlığı, hem yurtdışı servetlere, hem de yastık altı varlıklara düşük oranlı vergi yoluyla hesap sorulmayacağı güvencesi veriyor. Ayrıca birikmiş vergi borçlarına af planı da geliştirildi. 2009'da vergi borçlarının yapılandırılmasından 10 milyar YTL geliyor. Ancak IMF, af etkili tüm düzenlemelere temelden karşı.
Mecburuz
Kaynak bulunmadan aflarla vergi gelirini düşürmek yanlış olur. Afları unutmaya mecburuz.
. BSMV ve fon indirimi: Bankacılık sektörü, BSMV indirimi istiyor. Özel sektör de yurtdışı kaynak maliyetinin ucuzlatılması için Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu'nun (KKDF) düşürülmesini bekliyor. Hükümet, belli mal grupları için KKDF indirimine sıcak bakıyor. Otomotive ÖTV indirimi de gündemde. Ancak IMF mikro vergi indirimi istemiyor.
Mecburuz
Finans kesiminde, iç ve dış para trafiğindeki akışkanlığı önleyecek verdi düzenlemeleri dışındaki vergi düzenlemelerini ve indirimlerini ertelemeye mecburuz.
. Sektörel teşvik vermeyin: Sanayi Bakanı Zafer Çağlayan'ın hazırladığı Girişimci Bilgi Sistemi, en geç 2009 başında yeni teşvik sisteminin uygulanması bekleniyor. Bölgesel, sektörel ve proje bazlı teşvikler düşünülüyor. IMF sadece bölgesel gelişmişlik farklarını azaltacak teşviklere kapı aralıyor.
Mecburuz
Sektörel teşvikler önemli ama, kriz döneminde sektör teşviklerinde adil olmak da zor, bu teşviklere kaynak bulmak da zor. Sektörel teşviklerden vazgeçmeye mecburuz.
Bunları IMF istemese de yapmaya mecburuz.
50 milyar dolar cari açık nedeniyle IMF ile anlaşmaya mecburuz.
İşte bu mecburiyetler karşısında ümüğümüzü sıkacaklar diyerek IMF'ye sıcak bakmasa da Başbakan Sayın R. T. Erdoğan, yakında IMF ile anlaşma imzalayacaktır.