Başbakan Erdoğan, geçen hafta Uluslararası Para Fonu'nun (IMF), rezerv hesaplarında ve üye ülkelerle kredi ilişkilerinde birim olarak parayı değil, altını baz alması gerektiğini söyledi.
Ceyhun Kuburlu'nun bu konuda görüşünü sorduğu Uğur Gürses, IMF'in işlemlerinde para birimi yerine altının kullanılmasının mümkün olamayacağını belirttikten sonra şunları söylemiş."Başbakan'ın önerisine göre, 'Ülkeler IMF'ye taahhüt verirken bunu altınla gerçekleştirsin, sonra da yardıma muhtaç ülkelere altın verilsin.' Bunun gerçekleşebilmesi için tüm ödemeler sisteminin altınla yapılıyor olması gerekiyor. Böyle bir şey de mümkün değil. Altın fiziksel olarak da kullanılan bir şey. Parayla aynı görevi görmesi çok zor. IMF'nin gittiği ülkelerde yaşanan sorunlar daha çok politikacılarla ilgili oluyor."
Ege Cansen ise "Kâğıt para ilk çıktığında altının makbuzu olarak kullanılıyordu. Zamanla altına dayalı para da ortadan kalktı. Ekonomik büyümeyi temin edecek kadar para olmalı piyasada. Altın kolaylıkla ekonominin ihtiyacı kadar çıkartılamaz. Altının para birimi olduğu dönemlerde iktisadi krizler çok şiddetli geçmiştir. Paranın sağladığı hadise bu krizleri daha kolay atlatabilecek yapıda olduğu için kâğıt para tercih edilmiştir. Kâğıt para olmasa krizler büyük olur" diyor.
Bilindiği gibi IMF para birimi olarak sadece bir ilke parasına bağlı olarak faaliyet göstermiyor. IMF'in işlemlerinde kullanılan para birimi Özel Çekme Hakkı, SDR (Special Drawing Rights) diye adlandırılan bir para sepeti. Bu sepet 1969 yılında oluşturulan uluslararası bir ödeme ve rezerv aracı. Fiziki para değil, bir hesap birimi.
Bu para birimi karşılığında altın veya döviz gibi bir karşılık bulundurmaya gerek yok. SDR, üye ülkelere IMF'deki kotaları oranında dağıtılıyor. Fondaki hesaplarına kaydediliyor.
Bir ülke dış rezerve ihtiyaç duyar ve SDR' sini kullanmak isterse (IMF'den borç-kredi alırken) hangi ülkenin parasını kullanacak ise SDR' ini o ülkeye devrediyor.
SDR sepeti, 0.4260 euro , 21 Japon Yeni, 0.0984 İngiliz Sterlini ve 0.577 ABD Doları'ndan oluşuyor. Bu dört anapara biriminin değerindeki değişime göre SDR'ın değeri de günlük olarak değişiyor. Şimdilerde 1 SDR 1.52 dolar veya 1.20 euro değerinde.
IMF'in 2 bin 814 ton altın rezervi var. Kuruluş yıllarının başında varlıklarının yüzde 25'ini altın olarak saklayan IMF, kredi verdiği ülkelerden sadece o yıllarda geri ödemelerin altın olarak yapılmasının kabul etmişti.
Başbakan Erdoğan, altın konusundaki tartışmayı açarken, değişik ülkelerin para birimlerine güvenilemeyeceği noktasından hareket ediyor.
Doğrudur. Değişik ülkelerin para birimleri inip çıkıyor ama dikkat edilir ise altın fiyatları daha oynak. Ülke paraları sepetinden oluşan IMF para birimi SDR 'ın değeri daha az oynak.
Her ülke IMF'den borç aldığında vade döneminde SDR'ın ne olabileceğini tahmin edebiliyor. Hâlbuki altında durum farklı. On yıl öncenin altın fiyatı ile bugünkü fiyat arasında uçurum var. On yıl sonra ne olacağını bugün tahmin etmek imkansız.
Şimdilerde bankalarımız halktan altın toplayarak altın mevcutlarını artırıyorlar. Altının değerindeki iniş çıkışlar veya başka anlatım ile altın riski, bankalar için döviz riskinden daha belirsiz.
Unutmayalım uluslararası piyasalarda altın en fazla spekülasyon konusu olan kıymetli maden. Bu nedenle rezervinin tamamını altına bağlayan merkez bankası yok.
ABD, Fransa, Almanya, İtalya gibi ülkelerde merkez bankalarının toplam rezervinin yüzde 70'i, İsviçre'de yüzde 15'i, Türkiye'de yüzde 12,8'i altın varlığından oluşuyor.