Yılın ikinci çeyreğine ilişkin gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) verileri açıklandı. Buna göre bir yıl öncesinin aynı dönemine göre yüzde 10.3 oranında büyüdük. Bir yıl önce kriz nedeniyle GSYH çok düşük bir değer aldığından bu büyüme hızı bize olan biten hakkında iyi bir fikir vermiyor.
Bu açıdan, mevsim etkisinden arındırılmış verilere bakmakta yarar var. Böyle bakıldığında bir önceki çeyreğe kıyasla büyüme hızımızın yüzde 3.7 olduğu anlaşılıyor. Bunun yüksek bir büyüme hızı olduğunun altını çizmek gerekiyor. Açıklanan GSYH verilerine ilişkin ilk olumlu nokta bu.
Şu satırlar 14 temmuz tarihli yazımdan: "Bunları alt alta koyduğumda, ikinci çeyrekte, ilk çeyreğe kıyasla ekonomimizin büyümüş olması gerektiğini düşünüyorum…Yılın ikinci yarısı için aynı olumlu yorumu yapmak mümkün değil ama. … özellikle 2011'de hiçbirimizi tatmin etmeyecek bir büyüme gerçekleşmesi ihtimalinin arttığının altı çizilmeli."
İkinci çeyreğe ilişkin büyüme hızı tahminim 'yön' açısından tuttu. Ama açıkçası bu kadar yüksek bir büyüme hızı beklemiyordum. Bir önceki çeyreğe kıyasla gerçekleşen bu yüksek büyüme hızı, ulaşılan GSYH değerinin krizden önceki zirve GSYH değerini aşmasını sağladı. Bu da açıklanan veriye ilişkin ikinci nokta.
Grafik 1'de mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış GSYH'nin 2007'nin ilk çeyreğinden bu yana hareketi gösteriliyor. Rahat yorumlanabilmesi için küresel krizden önceki zirve değeri 100 olacak şekilde tüm GSYH verilerini yeniden ayarladım. Yatay çizgi bu değeri gösteriyor. 2010'un ikinci çeyreğindeki değer 100.4. Farklı bir ifadeyle, krizden önceki zirve değerin yüzde 0.4 üzerine çıktı GSYH düzeyimiz.
2001 krizi sırasındaki mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış GSYH hareketlerini küresel krizdeki hareketlerle karşılaştırmak da ilginç sonuçlar veriyor. Grafik 2'de bu karşılaştırma yer alıyor. Grafikte yatay eksende '0' değeri kriz öncesindeki zirve GSYH değerlerini gösteriyor.
Küresel krizdeki dip noktası biraz daha derin. Bununla birlikte her iki krizdeki GSYH hareketlerinin çok benzer olduklarını söylemek mümkün. Özellikle dip noktasından sonraki hareketler neredeyse çakışık. Krizden önceki zirve değerine dönüş her iki krizde de dokuz çeyrek almış.
Özel sektör yatırımlarının gelişimi de önemli. Grafik 3'te mevsim etkisinden arındırılmış özel yatırımların 2006'nın sonundan bu yana hareketleri gösteriliyor. Yine, küresel krizden önce yatırımların ulaştığı zirve değeri 100 olacak şekilde, bu seriyi yeniden düzenledim. Bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 5.6 gibi yüksek bir artış var yatırımlarda. Ancak 2007'nin son çeyreğinde ulaşılan kriz öncesindeki zirve değerinden hala uzakta yatırımların düzeyi.