Euronun değer kaybı, bizim daha çok malı dışarıya yollayarak daha az döviz geliri elde etmemize yol açıyor.
2015 yılının Ocak ayından bu yana her ay ihracat gelirinin değişik oranlarda gerilemeye devam ediyor. Mayısta ihracat geliri yüzde 19.0 gerilemişti. Haziranda 7.1 oranında, temmuzda 16.2 oranında geriledi. Ağustosta aylık gerileme yüzde 4.9 oldu.
2014 yılının ilk 8 ayında 104 milyar dolar ihracat gelirimiz vardı. Bu yılın ilk 8 ayında ihracat geliri 95 milyar dolar oldu. Gelirde yüzde 8.9 azalma var.
İhracatımızın yaklaşık yüzde 50’sini euro ile, yüzde 45’ini dolar ile gerçekleştiriyoruz.
Geçen yıla göre euronun hızlı değer kaybetmesi ihracat gelirimizi azalttı. Türkiye İhracatçılar Meclisi ihracat gelirimizdeki azalmanın 8.9 milyar dolarlık kısmının euronun değer kaybından kaynaklandığını belirtiyor.
Bu hesaba göre, euro değer kaybetmese idi 2015 yılının ilk 8 ayındaki ihracat geliri geçen yılın aynı dönemindeki ihracat geliri ile aynı olacaktı. Açık anlatımla, euro değer kaybetmese idi bile bizim ihracat gelirimiz azalmayacaktı ama gene de artmayacaktı.
Ocak-ağustos ayları arasında 8 ayda tarım ürünlerinde ihracat gelirindeki azalma yüzde 6.6 oranında.
Yaş meyve ve sebzede ihracat geliri yüzde 13.6, kuru meyvede yüzde 10.8, zeytinyağında yüzde 16.5 oranında geriledi. Sanayi ürünleri ihracatından gelen dövizdeki azalma yüzde 12.3 oranında.
Tekstil ürünleri ihracat geliri yüzde 10.8 oranında, hazır giyimin ihracat geliri yüzde 11.8 oranında, otomotiv sanayi ihracat geliri yüzde 9.8 oranında geriledi.
İhracat geliri azalırken, ithalat harcamalarında da gerileme var.
Ağustos ayı ithalat rakamı açıklanmadı. Ocak-temmuz döneminde geçen yıl 94 milyar dolar olan ihracat geliri 84 milyar dolara gerilerken, geçen yıl 140 milyar dolar olan ithalat harcaması da 124 milyar dolara geriledi. İlk 8 ayda ihracattaki gerileme yüzde 9.4 oranında, ithalattaki gerileme yüzde 10.6 oranında gerçekleşti.
İthalat gerilemesi eğer yurtdışından alınan malların içeride üretiminden kaynaklanıyor ise iyidir. Ama ekonominin daralmasını gösteriyor ise kötüdür.
Bir yılda ithal ikamesi konusunda bir gelişme olmadı. Bu nedenle ithalattaki, özellikle hammadde ve ara malı ithalatındaki gerileme, ekonomide daralmayı işaret ediyor.
İhracattaki olumsuz gelişmeyi sadece euronun değer kaybına bağlayarak, gelişmeleri olağan karşılayamayız.
Euro değer kaybetmese idi de ihracatımızda artış olmayacaktı. Euronun değer kaybı karşısında ürünlerimizi eskisine göre daha az döviz geliri getirecek şekilde satmak zorunda kalıyoruz.
Bütün bunlar ihracat sorununun önemini ortaya koyuyor. Rakamları izlemek önemlidir ama, olumsuz gelişmelere bahane bulmak yerine, bu gelişmelere bakarak tedbir almakta gecikmemek gerekir.