Hükümetin 2011 hedefleri en çok dış ticaret ve cari açıkta sapacak gibi

2010'u geride bıraktık sayılır. Ancak, 2010'un rakamları doğal olarak 2011'de belli olacak. İlk ortaya çıkacak olan, enflasyon verileri. En geç de GSYH rakamlarını göreceğiz. Son çeyrek ve yılın tümüne ilişkin GSYH verileri, mart ayının sonunda ilan edilecek.

Hükümetin belli başlı göstergelerde orta vadeli program kapsamındaki 2010 yılı gerçekleşme tahminleriyle 2011 yılı hedeflerini masaya yatırdık. DÜNYA olarak biz de 2010 ve 2011 için bir tahmin yapmaya çalıştık. Bizim yaptığımız tahmin, 2011 yılı için hükümetin hedefiyle en çok dış ticaret rakamlarında ve buna bağlı olarak cari açıkta farklılık gösterdi.

Büyüme en az yüzde 7

Hükümet revize tahmininde bu yıl için büyümeyi yüzde 6.8 olarak öngörüyor. Başlangıçta yüzde 3.5 olan büyüme öngörüsü ilk iki çeyrekteki yüksek gerçekleşmeden sonra yüzde 6.8'e revize edildi. Anlaşılan hükümet üçüncü çeyrekte yüzde 5.5 gelen ve kimi çevreler için sürpriz olan düşük oranlı büyümeyi bekliyordu.

Son çeyrekte çok daha düşük bir büyüme bekleniyor. Bu sütunlarda daha önce de değindiğimiz gibi, son çeyrekteki büyümenin, tarımdaki konjonktürel daralmanın etkisiyle yüzde 2 dolayında kalabileceği, buna bağlı olarak da yılın tümündeki büyümenin yüzde 7 düzeyinde gerçekleşeceği hesaplanıyor. Bu oran bile hükümetin tahmininin üstünde. Hükümet, orta vadeli program kapsamında yüzde 6.8'i belirlerken, belli ki ikinci yarıdaki büyümenin çok hız keseceğini varsaymış.

Türkiye ekonomisinin 2011 yılında yüzde 4.5 büyüyeceği öngörülüyor. Bu, makul bir oran. Hele bu yılın görece yüksek gerçekleşmesinin yarattığı baz etkisi düşünülürse…

Geçmiş yıllardaki eğilimleri dikkate alarak yaptığımız hesaplama, GSYH'nin 2010 yılında hükümet öngörüsü olan 730 milyar doları biraz aşarak 737 milyar dolar düzeyinde gerçekleşeceğini gösteriyor. Yıl ortalaması dolar kurunda da hükümetin tahmini olan 1.5055'in çok az altında kalınacağı ve doların yıl ortalamasında 1.50'de kalacağı tahmin ediliyor.

2011'de ne olacak?

Hükümet 2011 yılında 781 milyar dolarlık bir GSYH gerçekleşmesi öngörüyor. Ancak, TL bazlı GSYH'nin hükümetin öngörüsüne göre daha yüksek gerçekleşeceği, doların da çok az daha düşük oluşmasıyla GSYH'nin 800 milyar doları aşacağı tahmin ediliyor.

801 milyar dolara ulaşacağını tahmin ettiğimiz GSYH'ye göre, kişi başına gelir 11 bin dolara dayanacak.

Dış ticarette sapma büyük

Başlıca makro hedefler içinde hükümetin öngördüğü ile bizim yaptığımız tahminde makasın en çok açıldığı veriler dış ticaret ve bağlı olarak cari denge verileri. Hükümetin 2010 yılında gerçekleşeceğini tahmin ettiği ihracat ve ithalat rakamları da aşılacak. Hükümet bu yılki ihracat ve ithalatın 111.7 ve 177.5 milyar dolar olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyor. Bizim tahminimize göre ise ihracat 115, ithalat 185 milyar dolara ulaşacak gibi görünüyor. Bu değerlere göre cari açığın da 47 milyar dolarla yeni bir rekor kıracağı hesaplanıyor. Açığın GSYH'ye oranı da yüzde 6.4'ü bulacak.

Dış ticaret ve cari açıktaki sapma 2011'de daha da belirginleşecek. Hükümetin 2011 hedefi ihracatta 127, ithalatta 199.5 milyar dolar. Bu değerlere göre 72.5 milyar dolarlık bir ticaret açığı vereceğiz. Ne var ki, bunlar çok iyimser rakamlar gibi görünüyor. DPT'ye göre, ithalatın ihracattan daha düşük hızda artmasını, ithal ürünlerin fiyatlarının düşük hızda artması sağlayacak. Bu elbette bir varsayım.

2011 yılı ihracatının hükümetin öngördüğü 127 milyar doların üstüne çıkarak 130 milyarı bulması beklenmeli. Ancak, asıl sapmanın ithalatta ortaya çıkmasına da hazır olmalı. Hükümetin 199.5 milyar dolar olarak öngördüğü ithalatın 220 milyar doları bulması şaşırtıcı olmayacak.

Bu verilere göre, dış ticaret açığı 90 milyar dolar gibi rekor bir düzeye çıkabilecek, 60 milyar dolar gibi bir cari açık verilecek. Cari açığın GSYH'ye oranı da yüzde 7.5'e ulaşacak.

Enflasyonda küçük bir sapma

Hükümetin bu yıl yüzde 8 olarak beklediği GSYH deflatöründe ibre yüzde 8.5'e işaret ediyor. Yılsonu TÜFE artışının ise, Merkez Bankası'nın son tahmini doğrultusunda, yani yüzde 7.5 dolayında, hatta bu oranın çok az da olsa altında gerçekleşeceği hesaplanıyor.

Gelecek yıl ise, hükümetin yüzde 5.5 olarak öngördüğü yılsonu TÜFE artışının yüzde 5.9 düzeyinde gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Hükümetin yüzde 5.8'lik GSYH deflatörünün ise yüzde 6.1'i bulacağı hesaplanıyor.

Seçim faktörü

Bütün bu tahminler, öngörüler seçimin yaratacağı etkiler göz ardı edilerek yapılıyor. Bu tabloda, örneğin bütçe ile ilgili büyüklükleri kapsama almadık. Çünkü, bütçe konusunda bir öngörüde bulunabilmek gerçekten çok zor. Seçimin mali disiplini etkileyip etkilemeyeceğini, etkilerse bunun dozunun ne olacağını kestirme olanağı yok.

Ayrıca seçimde oluşacak tablonun, yılın kalan döneminde nasıl bir oluşuma yol açacağını da şimdiden söylemek olanak dışı. Dolayısıyla hükümetin hedefleri de, bizim yaptığımız tahminler de bir anda havada kalabilir, bu gerçeği de göz ardı etmemek gerekiyor.