Bir süredir konuşmuyorduk, yeniden hatırlamak zorunda kaldık. Geride bıraktığımız hafta içerisinde petrol fiyatları kaynaklı satış baskısının gelişmekte olan ülke varlıkları üzerinde kurduğu baskı yakından hissedildi. 2015-16 dalgalanmasının ardından toparlanma gösteren varlıklar kaynaklı bir süredir bu baskı ile karşılaşmıyorduk. Üstelik bu kez eski günlerdeki gibi oldu; ihracat-ithalat yapan ülke ayrımı gözetilmedi.
Her ne kadar Perşembe-Cuma günlerinde petrol fiyatları özelinde başlayan bir hareketten bahsediyor olsak da zaman dilimini biraz daha geriye çekmekte fayda olabilir. Brent petrolün fiyatlanmakta olan aktif kontratında kapanış fiyatı bazında 11 Nisan tarihinden bu yana zayıflama söz konusu. Elbette benzer hareket WTI tarafında da var. Her iki varlığı da “petrol fiyatları” şeklinde özetleyecek olursak karşımıza 11 Nisan- 8 Mayıs döneminde %13’lük düşüş çıkıyor. İlk etapta “ihracat yapan ülkelerin baskı altında kalması” fikri akıllara gelse de hikayeye yakın dönemde tecrübe ettiğimiz “risk algısı” açısından yaklaşıldığı görülüyor. Brezilya, Güney Afrika ve Meksika gibi önemli emsallerimizin gerilediği ortamda biz de payımıza düşen zayıflamayı almak durumunda kalıyoruz.
Bahse konu zaman diliminde karşımıza çıkan bir başka anomali de Kasım 2016’dan bu yana sıklıkla konuştuğumuz hisse-para birimi ayrışması. *MSCI GOÜ endeksi para birimlerinin zayıfladığı ortamda %3 yükseliş kaydetti. Amerikan doları karşısında Türk lirasının performansı geçtiğimiz hafta içerisinde nispeten dirençli oldu. TCMB’nin Nisan ayı PPK toplantısında piyasa beklentilerinin tersine Ocak ayında uygulamaya koyduğu sıkılaştırma programını güçlendirerek sürdürmesi de sürece katkıda bulundu. Aynı dönemde Fransa seçimleri ve Macron iyimserliğini de göz ardı etmeyelim.
TL’de şu an için negatif ayrışma olduğu fikrini dile getirmek ve o şekilde yorumda bulunmaktan kaçınmak gerek. Doğu Avrupa para birimleri ile birlikte olumlu durduğunu unutmayalım. 24 üyeli Bloomberg **EMFX grubu içerisinde Amerika kıtasına ait ülkelerin para birimleri zayıflarken TL’nin performansını göz ardı etmek doğru olmaz. Zaman aralığını 1 Mayıs’tan başlattığımızda ise son dönem petrol hareketinin sertleşmesinin etkileri ile karşılaşıyoruz. Bu kez Doğu Avrupa para birimleri euronun da değerlenmesinin etkisi ile birlikte güçlü durmaya devam ederken; Meksika, Güney Afrika, Türkiye ve Brezilya para birimleri zayıflıyor. Altını çizerek belirtelim; yine ayrışma durumu söz konusu değil. TL’nin kaybı %0.86. Emsallerimizin yer aldığı grubu üç ülke özelinden çıkarıp genişletelim ve JP Morgan’ın oluşturduğu endekse bakalım. %1.15 düzeyinde zayıflama resmi karşılaşıyoruz. Yine TL grubun önünde zayıflama içerisinde değil.
Net/net: OPEC’in 2016 yılı içerisinde atacağını açıkladığı adım büyük ölçekte önden fiyatlama ile karşılaştığı için beklenen yukarı yönlü etkiyi yaratmakta başarısız kaldı. Üzerine ABD’li üreticilerin petrol faaliyetlerini artırması ve kuyu sayısındaki yükseliş de fiyatların baskı altında kalmasına neden oldu. Sıklıkla dile getirilen $60 seviyesi psikolojik açıdan da önemli olduğu halde geçilemedi. Şimdi yeniden OPEC’ten gelebilecek adımlar üzerine kafa yoruluyor, bu da açılan uzun pozisyonların kar satışları ile karşılaşmasına imkan tanıyor. Yani, bir tur daha hareket etmek için yatırımcılar kendilerine alan açmaya çalışıyorlar. Geçtiğimiz yıl içerisinde hazırladığımız değerlendirme notlarında da sıklıkla dile getirdiğimiz üzere, gözden kaçırılan nokta esasen küresel tüketimin nasıl seyrettiği. Trump etkisinin yarattığı iyimserlik 2016’nın son çeyreği ve 2017’nin ilk çeyreğinde momentumun bir nebze artmasına imkan tanıdı. Peki sonrası? Tüketim tarafındaki problemi halledemeden arz ile oynamak hangi noktaya kadar suni iyimserliği koruyacak?
İç haber akışını 16 Nisan referandumu ile birlikte büyük ölçüde azalttık. Ekstra bir olumsuzluk ile karşılaşmadığımız takdirde varlıkların negatif ayrışmasından ziyade küresel harekete paralel seyretmesini bekleyebiliriz. “Risk algısı” kavramını gözetmeye devam.
*MSCI gelişmekte olan ülkeler hisse senedi endeksi
**Emerging markets FX grubu (gelişmekte olan ülke para birimleri endeksi)