Maliye Bakanı dün yılın ilk 3 aylık dönemine ait bütçe rakamlarını açıkladı.
Açıklamada önemli konulara değindi. Dedi ki, (1) Bütçe disiplinine özen göstereceğiz. (2) Bütçe disiplini yeni destekleme harcamalarına imkan vermiyor. (3) Faizin yükselmemesi bütçe açığının makul çizgide kalmasına imkan verecektir. (4) İlk 3 aylık bütçe dönemindeki olumlu gelişmelere bakarak yılın 12 ayı için değerleme yapmak yanıltıcı olabilir.
Yılın ilk 3 aylık döneminde vergi gelirlerinde kaydedilen yüzde 25.6 oranındaki artış, çok önemli, beklenmedik veya beklenenin üzerinde bir gelişmedir.
Vergi gelirlerindeki artış KDV ve ÖTV gelirlerindeki artıştan kaynaklanmaktadır. KDV ve ÖTV gelirleri nasıl artar?
Ülkede talep artınca artar. Alışveriş artınca artar. Üretici üretim yapınca, tüketici daha fazla mal ve hizmet almaya başlayınca artar.
İthalat yapılınca, yurda daha fazla ithal malı girmeye başlayınca artar.
Genel kabuller üretimin yeterince artmadığı, talebin yeterince uyanmadığı şeklinde iken,
Dahilde alınan KDV (Katma Değer Vergisi) yüzde 40.0 oranında arttı.
Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) yüzde 33.7 oranında arttı.
İthalat yapıldığında, yurda giren ithal mallarından alınan KDV yüzde 57.5 oranında arttı.
Demek ki,
Öncelikle iç talepte uyanma başlamış durumda.
İç talep büyük ölçüde ithalat artışına yol açmış.
Her şeye rağmen içeride de talep artışına bağlı üretimde canlanma olması gerekir.
Bütçe gelirleri KDV ve ÖTV geliri etkisinde 3 ayda 57.0 milyar TL'ye ulaşırken, bütçe giderlerinin toplamda sadece yüzde 2.9 artmasına rağmen giderler 68.3 milyar TL'ye yükselmiş, 3 aylık bütçe açığı 11.3 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.
Bütçe giderlerindeki artışın yüzde 2.9 oranında kalmasının arkasında, faiz giderlerindeki yüzde 17.1 oranındaki azalma vardır.
İşte bu nedenledir ki Maliye Bakanı faiz oranlarının yükselmemesinin önemini vurgulamaktadır.
Faiz dışı harcamaların yüzde 10.4 oranında (enflasyon dolayında) kalması bütçe disiplinindeki başarının sonucudur.
Yılın ilk 3 ayında devlet mal ve hizmet alımını durdurmuş, yatırım yapmamış, sermaye transferlerini firenlemiştir.
Olmaz ise olmaz gider harcamaları, kamu personeline ödenen maaş ve ücretler ve de sosyal güvenlik kuruluşlarına bütçeden yapılan yardımlardır. Bu iki kalemdeki artış dışında bütçe harcamalarında geçen yılki büyüklükler aşılmamıştır.
Bütünü ile yılın ilk 3 aylık bütçe performansı, krize rağmen, bütçe disiplinini ortaya koymaktadır.
Açık bir anlatım ile hükümet sıkı bütçe politikası uygulamaktadır.
Merkez Bankası'nın sıkı para politikasına, Hükümet'in sıkı bütçe politikasına rağmen talebin, tüketim harcamalarının nasıl arttığı tartışılması gereken çok önemli bir konudur.