Kredi notunun yatırım yapılabilir düzeye yükseltilmesinin ardından Obama'nın seçim zaferi geldi. Piyasa ve Hükümet bu iki gelişmeyi bekliyordu. İki gelişme ekonomiyi nasıl etkileyecek?
-Obama politikaları piyasada para miktarını genişletecek politikalar olduğu için, bollaşan likidite Türkiye gibi ülkelere fon akımını kolaylaştıracak.
-Not artırımı, Türkiye'ye daha çok, daha uzun vadeli ve daha ucuz döviz girişine imkan verecek.
-Türkiye'ye döviz girişi artınca döviz fiyatı ve faiz gerileyecek.
-Döviz fiyatı ve faizin gerilemesi iç talebi ve ithalatı olumlu, ihracatı olumsuz etkileyecek.
-İç talep büyürken ithalat artışı olur, ihracat yavaşlar ise cari açık tekrar sorun olacak.
Türkiye'ye giren dövizler bizim dövizimiz değil. Geçici olarak, paradan para kazanmak için gelen dövizler. Önemli olan bu dövizlerin nereye park edileceği? gelen dövizlerin nerelerde birikeceği.
- Bizim bekleyişimiz gelen dövizlerin daha büyük kısmının kalıcı yerlere yönelmesi. Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının artması.
- Fakat görülüyor ki gelen döviz genelde portföy yatırımına (hisse senetlerine veya devlet iç borçlanma senetlerine) gidiyor. Veya özel sektör giderek daha fazla döviz kredisi kullanıyor.
Açık anlatım ile döviz girişinin artmasına sevinirken dikkat etmemiz gereken noktalar var:
- Birden çoğalması beklenen dövizler, döviz fiyatını ve faizi fazla miktarda düşürmesin ki, ithalat artmasın, ihracat yavaşlamasın.
- Birden çoğalması beklenen dövizler, portföy yatırımında ve dış kredilerde esecek olumlu rüzgarın etkisinde ülkede bir çok fiyatın balon yapmasına yol açmasın.
Balon nedir?
- Borsaya gereğinden fazla döviz girer ise, hisse senetleri fiyatları balon yapar.
- Hisse senedi fiyatlarının balon yapması şirket değerlerinin balon yapmasına ve dolaylı olarak ekonomide yan balonlar oluşmasına yol açar.
- Gayrımenkulde zaten mevcut olan balon durumu ciddiyet kazanır.
Unutmayalım, döviz kredisinin kolay bulunabilir ve ucuz olması iyidir ama bu kredinin bir şekilde ödenmesi gerekir. Büyüyecek döviz borcu ancak döviz kazanmak ile kapatılabilir. Döviz kuru ve ucuz ithalat nedeniyle üretim geriler, ihracat güçleşir ise ekonomi döviz kazanamaz. Borçlar büyürken döviz geliri azalır. Önümüzde İspanya örneği var. Bu nedenle dikkatli olmak zorunlu. Merkez Bankası ve Hazine her halde bu tabloyu değerlendiriyordur. Ve gereken düzenleyici önlemler alınacaktır.