Geçen yıl toplam 22.5 milyar TL'lik çek ve senet ödenmedi. Devlet Bakanı Mehmet Şimşek, karşılıksız çek ve protestolu senet miktarının 2009'un ilk iki ayında, 2008'in aynı dönemine göre yüzde 40, 2007'ye göre ise yüzde 100 arttığını bildirdi.
Karşılıksız çek ve ödenmeyen senet rakamlarının büyüklüğünü anlayabilmek için 2 rakamı hatırlamakta yarar vardır.
- Bankalardaki toplam mevduat 400 milyar TL dolayında.
- Bankaların toplam kredileri 270 milyar TL dolayında.
Şimdi gelelim vadesiz çek ve sentlerde görülen ödememe sorununa.
Mansur Çelik'in haberinden öğrendiğimize göre, CHP Antalya Milletvekili Hüsnü Çöllü'nün soru önergesini yanıtlayan Bakan Şimşek, "Protesto edilen senetlerin ve karşılıksız çıkan çeklerin toplam içindeki oranının bir dereceye kadar ekonomik aktivite için gösterge olabileceği düşünülmektedir. Takas odalarına ibrazında karşılıksız kalan çek adedinin, toplam çek adedine oranı 2007'de yüzde 5.5, 2008'de yüzde 5.6, 2009 yılı Ocak-Şubat dönemi itibarıyla ise yüzde 7.5 olarak gerçekleşmiştir" dedi.
Bakan Şimşek,
- Ödenmeyen toplam çek-senet miktarının 2007'de 17 milyar 460 milyon 859 bin 833 TL iken, 2008'de yüzde 30 artarak 22 milyar 502 milyon 617 bin 229 TL'ye ulaştığını açıkladı.
- 2007'in ilk iki ayında 2 milyar 557 milyon 176 bin TL olan karşılıksız çek-senet tutarının, 2008'in aynı döneminde 3 milyar 231 milyon 210 bin TL'ye, 2009'un ilk 2 ayında ise 4 milyar 113 milyon 858 bin TL'ye yükseldiğini söyledi.
- 2007'de toplam 11 milyar 728 milyon TL'lik çek karşılıksız çıktı.
- 2007'de 5 milyar 732 milyon TL'lik senet de protesto edildi.
- 2008'de ise 15 milyar 742 milyon TL'lik çek karşılıksız çıktı.
- 6 milyar 760 milyon TL'lik senet protesto edildi.
-Karşılıksız çek keşide eden hesap sahiplerinin sayısı 2007'de 182 bin 159 iken, bu sayı geçen yıl 189 bin 710'a yükseldi.
- Bu yıl ilk 2 ayda karşılıksız çek yazan hesap sahibi sayısı 80 bin 896 kişiyi buldu.
Bu bilgiler çok önemlidir. Çünkü özellikle Anadolu'da piyasa vadeli çek ve senetle dönmektedir. Vadeli çekte ve senette ödememe durumu ekonomiyi tıkamaktadır.
Daha da önemli bir sorun var: Çeklerde ödememe durumunda tutuklanma söz konusu. Çek ödemelerinin aksaması sonucu tutuklama sayısının aratması gerçeği ile karşı karşıyayız.
protestolu senetler
Protestolu senet sayısı Tutarı (TL)
(Adet)
2007 2008 2009 2007 2008 2009
Ocak 118.823 132.510 144.585 460.418.556 566.295.313 739.206.547
Şubat 115.544 122.227 136.775 394.510.778 451.171.271 612.214.432
Mart 112.518 116.417 - 409.402.978 470.456.607 -
Nisan 107.108 122.182 - 403.854.007 496.908.794 -
Mayıs 122.830 123.614 - 453.863.201 498.969.306 -
Haz. 116.156 116.749 - 462.516.060 490.320.002 -
Tem. 122.268 131.652 - 504.979.394 558.566.025 -
Ağus. 128.164 126.926 - 494.947.005 537.565.255 -
Eyl. 121.832 132.412 - 508.578.351 552.132.797 -
Ekim 129.043 152.111 - 570.021.447 693.946.697
Kasım 137.313 140.623 - 535.951.505 674.266.776 -
Aral. 139.159 156.608 - 533.327.845 769.429.083 -
Toplam:1.470.758 1.574.031 281.360 5.732.371.127 6.760.027.926 1.351.420.979
Karşılıksız çekler
Yıl Ay Adet Tutar (TL)
2007 Ocak 99.865 863.940.773
Şubat 101.564 838.305.968
Mart 113.090 937.500.827
Nisan 97.015 785.147.485
Mayıs 123.576 1.048.711.911
Haziran 114.968 1.001.797.041
Temmuz 107.883 953.714.073
Ağustos 111.713 996.619.127
Eylül 103.617 975.948.489
Ekim 128.416 1.214.814.846
Kasım 116.533 1.080.124.365
Aralık 106.424 1.031.863.801
TOPLAM 1.324.664 11.728.488.706
2008 Ocak 135.059 1.291.620.712
Şubat 97.441 922.122.835
Mart 156.412 1.505.618.599
Nisan 112.318 1.031.104.047
Mayıs 95.616 896.835.965
Haziran 104.956 1.053.240.806
Temmuz 125.299 1.261.336.762
Ağustos 123.472 1.282.964.217
Eylül 133.856 1.602.025.731
Ekim 156.888 1.663.348.254
Kasım 148.485 1.639.981.725
Aralık 147.392 1.592.389.650
TOPLAM 1.537.194 15.742.589.303
2009 Ocak 195.825 2.111.877.141
Şubat 149.186 650.560.468
TOPLAM 345.011 2.762.437.609