Fındık fiyatının yankıları sürüyor. Yapılan açıklamalara bakılırsa fiyattan memnun olan yok.
Üretici, fiyatı düşük bulduğu için tepki gösteriyor.
İhracatçı, serbest piyasa sisteminin ihlal edilmesine ve kademeli fiyata karşı.
Ulusal Fındık Konseyi adeta dörde bölünmüş her kafadan bir ses çıkıyor.
FİSKOBİRLİK yönetimi fiyattan memnun değil, ama bunu dile getirecek gücü yok. Çünkü, fiyatı veren kendi parti yöneticileri.
Açıklanan fiyat kimseyi memnun etmemiş(!) görünse de bilinen bir gerçeği su yüzüne çıkardı. Fiyat açıklanmadan önce, üretici düşmanlığı yapanlar, açıklandıktan sonra "üretici dostu" kesildiler. Fiyat açıklanmadan önce, 'Şili'de fındığın maliyeti 60 cent','fındık fiyatı yüksek olursa ihracat olmaz, çikolatacılar bademe yönelir gibi klasik yalanları üfürenler ve fındığa 1.5-2 YTL fiyat verilsin diye Tarım Bakanlığı'na rapor verenler, şimdi 4 YTL'yi düşük buluyor. Üreticinin zarar edeceğini söyleyerek adeta timsah gözyaşları döküyorlar.
Fiyat ile ilgili tartışmalar sürerken, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) 2008 fındık alım koşullarını www.tmo.org.tr internet sayfasında kamuoyuna açıkladı.
TMO'nun açıklamasından, üreticiden fındık almamak için her türlü engelin düşünüldüğü rahatlıkla anlaşılıyor.
Çiftçi kayıt sistemine kayıtlı olanlar ve ancak bu belgede beyan edilen miktar için randevu alabiliyor. 2 tondan az fındığı olanlar iki kez randevu alabilecek. 2 tondan fazla olanlar ise 3 kez randevu alabiliyor.
Bir çok engeli aşsanız ve tüm şartlarınız uygun olsa bile, TMO isterse fındığınızı alır, istemezse almaz. Dolayısıyla "arz edilen tüm fındığı alacağız" sözü kocaman bir yalan.
Kimi üreticiler pazartesi günü erken saatlerde çocuğunun elinden tutup internet cafelerin önünde oluşan kuyruğa girdi. Büyük zorluklarla TMO'nun sayfasına girenler eylül ayı randevularının dolduğu bilgisi ile karşılaştı.
Randevu alanların çoğunluğunun, büyük şehirlerde yaşayan ve yılda bir ay fındık toplamaya gelen gurbetçiler ve uyanık tüccarlar olduğu tahmin ediliyor. Çünkü, okulların açılması nedeniyle topladığı fındığı hemen satmak zorunda olan gurbetçiler, randevu alıp fındığı bir an önce teslim ederek geldiği büyük kente dönecek.
Tüccarlar ise, randevu alarak, hem üreticinin erken tarihe randevu almasını engelliyor, hem de serbest piyasada 2.4 YTL'den aldığı fındığı randevuya göre 4 ile 5 YTL'den satarak ciddi karlar elde etmek istiyor.
Daha da ilginç olanı ihracatçıların TMO'ya fındık satışı. Binlerce ton fındık ihraç eden firmaların bir bölümü aynı zamanda en büyük fındık üreticisi. 200-300 dönüm fındığı olan firmalar var. Bunlar piyasadan 2.4 ile 3 YTL'den fındık alıp ihraç ederken kendi ürettikleri fındığı TMO'ya 5 YTL'den satarak çifte kar elde ediyorlar.
Bugün fındığını TMO'ya satmak isteyen üretici ise, en erken ekim ve kasıma randevu alabiliyor. Ürünün teslimatından 25 gün sonra ödeme yapılacağı için kasıma randevu verilen üretici en erken aralıkta parasını alacak. Küçük üreticinin aralıka kadar beklemeye tahammülü yok. Elindeki fındığı bir an önce satmak istiyor. TMO'ya satması engellendiği için serbest piyasada tüccara satmak zorunda kalıyor. Bu nedenle fiyat açıklandıktan sonra serbest piyasa fiyatı 2.4 YTL'ye kadar düştü. Fındıkta serbest piyasa olsun diyenler bile buraya düşeceğini hesaplamamışlardı.
Özetle, açıklanan kademeli fiyattan üretici değil, tüccar, ihracatçı ve az sayıdaki büyük üretici yararlanacak. TMO, üreticinin değil ama, tüccarın, ihracatçının, alivrecinin kara gün dostu oldu.