Finansal Fair Play mi? Lüks vergisi mi?

Cem TOP SPOR ANALİZ cem.top@dunya.com

Bilindiği gibi Finansal Fair Play, UEFA yönetimi tarafından temelde futbolu "sonucu belli maçlar silsilesi" olmaktan çıkarmak ve kulüplerin her geçen yıl artan borçlarını dizginlemek üzerine geliştirilmiş bir mali kontrol mekanizması. Mevcut gidişat, oligarkların ve petrol şeyhlerinin futbolu bir oyuncak haline getirdiğini gösteriyor ve UEFA'nın buna karşı aldığı önlem "Finansal Fair Play". Yalnız bu noktada şu tespiti yapmamız gerek: Dolar milyarderleri henüz uygulamaya bile konmadan bu kriterlerin etrafından dolanmaya başladılar ve bunu görmek futbolun Avrupa'daki tepe yönetimi açısından oldukça can sıkıcı. Örneğin; Paris Saint-Germain, Katar Turizm Otoritesi (QTA) ile sezonluk 200 milyon euroya kadar çıkabilen bir sponsorluk anlaşması imza ederken, kulübün başkanı Nasser El-Khelaifi ile de sponsorlar arasında organik bağların bulunmasına karşı yapılabilecek çok fazla şey yok. Bu "alan razı, veren razı" durumu UEFA'nın büyük umut bağladığı "Finansal Fair Play" uygulamasını kâğıt üzerindeki önemsiz bir evrak işi haline getirebilir. Yeri gelmişken belirtelim, 200 milyon euro Paris ekibinin 2010-2011 yılı toplam gelirlerinin iki katından fazla. Söz konusu kriterleri aşmanın bir başka yolu olarak, Amerikan tarzı reklam anlaşmaları yapmak da öne çıkmış durumda. Mesela Manchester United'ın "resmi ofis ekipmanları sponsoru", "resmi atıştırmalık sponsoru", "resmi lojistik sponsoru", "resmi deniz motorları sponsoru" ve "resmi Bulgaristan iletişim sponsoru" var. Bu reklam anlaşmalarından şirketlerin kazanımı ve karşılığında kulüplere ödedikleri ücretler mercek altına alınsa bile "yönetimleri tamamen ayrı olan şirketlerin bir kulübe ortak bir anlaşma bedeli üzerinden ödeme yapmasının önü hukukla alınamaz" görüşü hâkim. Bu problemlerin futbol düşünürlerini getirdiği nokta ise "Lüks vergisi". Futbol ekonomisi üzerine kafa yoranların bir kısmı "madem zenginler sahada pahalı oyuncaklara sahip olmayı seviyorlar, bu zevklerinin karşılığı doğru orantılı olarak vergilendirilsin" görüşünü benimsemiş durumda. Bu konuyla ilgili bir fikir jimnastiği yapabilmek için lüks vergisi nedir ona bakmamız lazım. Amerika Birleşik Devletleri basketbol ligi NBA ve beysbol organizasyonu MLB'de uygulanan farklı şekilleri olmakla birlikte, takımların ligde belirlenmiş bir ödeme sınırını (oyuncuların aldığı ücretler) aşmaları durumunda kademeli olarak vergilendirilmeleri esasına dayanan bir mali tedbir. Örneğin geçtiğimiz yıl NBA'de belirlenen 70 milyon 307 bin dolarlık ücret limitini 4 milyon dolar aşan bir takım aştığı her dolar için 1.5 dolar vergilendirilip 6 milyon dolar ekstra vergi ödemek durumunda kaldı. 25 milyon dolar ve daha fazla aşan takımlar ise her bir dolar için 4.25 dolar vergi ödemesi yaptılar ki, örneğin maaşları toplamı 100 milyon 365 bin 744 dolar tutan L.A. Lakers'ın ödediği vergi 127 milyon 750 bin doları buldu. Kuşkusuz bu uygulamanın temelinde yatan sebep, NBA takımları arasındaki makasın açılmasını önlemek ve küçük takımları rekabet açısından büyük takımlara olabildiğince yakın tutmak. Bosman kurallarının hayata geçmesinde büyük pay sahibi olan ve bir dönem Fenerbahçe'nin de avukatlığını yapan spor hukuku uzmanı Jean-Louis Dupont bakın ne diyor: "UEFA'nın yürürlüğe sokmaya çalıştığı Finansal Fair Play kuralları Avrupa Birliği yasalarına uyumlu değil. Benim tavsiyem NBA'deki lüks vergisinin hayata geçirilmesi"

Dünya liglerinden haberler

- Premier Lig'e iddialı transferlerle hazırlanan Southampton, Celtic'in başarılı defansif orta sahası Victor Wanyama'yı bir kez daha radarına aldı. Celtic'in Cluj ile yaptığı ve 2-1 yenildiği hazırlık maçının ardından açıklamalarda bulunan İskoç ekibin teknik patronu Neill Lennon, "Victor ile konuştum ve kafası biraz karışık, Southampton onunla yeniden ilgileniyor, teklif yaptılar. Durum artık menajer ve ekipler arasındaki anlaşmalara kalıyor." dedi.

- Malaga'da Arjantinli savunma oyuncusu Martin Demichelis ile yollar kesin olarak ayrıldı. İspanyol ekibinin yeni teknik direktörü Bernd Schuster, düzenlenen basın toplantısında sözleşmesi sona eren Demichelis ile ilgili olarak, "Biz teklifimizi yaptık ama yanıt olumsuz oldu. Takımın önemli bir parçasıydı. Onunla yola devam etmek istedik ama olmadı. Onun da kararına saygı duymamız ve yeni bir arayışa girmemiz gerekiyor." dedi.

- Chelsea'nin Vitesse'den transfer ettiği genç orta saha oyuncusu Marco van Ginkel, takımın vazgeçilmezlerinden olmayı hedefliyor. Londra ekibiyle 5 yıllık sözleşme imzalayan van Ginkel, kulübün resmi internet sitesine yaptığı açıklamalarda, "Chelsea de yedek kalmak değil, futbol oynamak istiyorum. Hocamız Mourinho ile de konuştum, bana duymak istediğim şeyler söyledi. Onunla birlikte çalışacak olmaktan ötürü çok mutluyum." ifadelerini kullandı

- Borussia Dortmund'un başarılı hocası Jürgen Klopp, gelecek sezonlarda yılmadan finallere devam etmek istediklerini söyledi. Dortmund, geçtiğimiz sezon Şampiyonlar Ligi finalinde Bayern Münih'e kaybetmişti. Bild'e konuşan Klopp, "Avrupa'da final oynamak da benim için şampiyonlukla aynı derecede" ifadelerini kullandı. Klopp, gelecek sezon da güze hoş gelen futbol için sahaya çıkacaklarını söylerken, gol yeme sorunlarını da en aza indirmek istediklerini de sözlerine ekledi.

- AC Milan'ın CEO'su Adriano Galliani, Robinho'nun gitmesi halinde Fiorentina'lı forvet Adem Ljajic'in de dahil olduğu bir çok adaylarının olduğunu belirtti. 2010 yılında Milan'a transfer olan Robinho aynı sezon Santos'da kiralık oynamıştı. Ve geçtiğimiz günlerde de çıkan haberler de Brezilyalı oyuncunun tekrar ülkesine dönebileceği yönündeydi.

- Transferleri ile dikkatleri üzerine toplayan Monaco, Jeremy Toulalan'ı transfer ettiğini duyurdu. Resmi sitesinden Fransız oyuncu Jeremy Toulalan'ın transferini ‘Monaco, 2013-2014 sezonu öncesinde Toulalan ile imzalaktan mutluluk duyar' diyerek duyurdu. Açıklamada, orta saha oyuncusunun Monaco ile 2+1 yıl sözleşme imzaladığı ifade edildi.

Türkiye liglerinden haberler

- Galatasaray Kulübü İcra Kurulu Başkanı Lutfi Arıboğan, TFFde görev yaptığı dönemde şike süreciyle ilgili olarak UEFA ile görüşmediğini açıkladı. Arıboğan, yaptığı yazılı açıklamada, bu konuda çıkan haberleri yalanlayarak, "Öncelikle tüm kamuoyu tarafından açıklıkla ve net olarak bilinmelidir ki, TFF Başkan Vekilliğini yürütmekte olduğum dönemde şike sürecine dair UEFA veya herhangi bir kurum nezdinde en ufak bir görüş ve yorumum olmamıştır" ifadesini kullandı.

- Spor Toto Süper Lig ekiplerinden Sivasspor'un teknik direktörü Roberto Carlos, "Futbolcu olarak her zaman kazanan bir Roberto Carlos'tum, hoca olarak da kazanan olmak istiyorum" dedi. Kulüp tesislerinde gerçekleştirilen çalışmada Carlos, futbolcularına "core antrenman" yaptırdı. Bu çalışmanın ardından yeni transferler Cicinho ve Hernan Rengifo, takımdan ayrı koştu.

- Son olarak Nijeryalı yıldız Taye Taiwo'yu renklerine bağlayan Bursaspor, transfer çalışmalarına aralıksız devam ediyor. Cezayir basını, yeşil beyazlı kulübün Cezayir Ligi takımlarından JSM Bejaia'da forma giyen 21 yaşındaki Mohamed Debeka'yı transfer edeceğini duyurdu. Mohamed Debeka, kulübüyle yaptığı sözleşme gereği, Cezayir dışındaki bir takıma transfer olması durumunda kendisini alan kulübün bonservis bedeli ödemeyeceğini açıkladı.

- Eskişehirspor, Şilili orta saha oyuncusu Rodrigo Tello'nun sözleşmesi bir yıl uzattı. Kulüpten yapılan yazılı açıklamada, Tello ile daha önce imzalandığı iddia edilen sözleşmenin yapılmadığının belirlendiği duyurularak, "Yeni dönemde, yeni şartlarla, kulübümüzün ve Tello'nun karşılıklı fedakârlıkları ile bir yılı kapsayacak şekilde anlaşılmıştır" denildi.

- PTT 1. Lig ekiplerinden Orduspor, Göztepe'den kaleci Ferhat Odabaşı ile 2 yıllık sözleşme imzaladı. Mor beyazlı kulüpten yapılan yazılı açıklamada, yeni sezon öncesi transfer çalışmalarının devam ettiği belirtilerek, "Kulübümüz, Göztepe Kulübü'nde forma giyen kaleci Ferhat Odabaşı ile 2 yıllık sözleşme imzaladı" denildi.

- Antalyaspor ile 2 yıllık sözleşme imzalayan ve kamp çalışmalarına katılan kaleci Fornezzi, kırmızı-beyazlı kulübün tarihinde yer etmiş futbolculardan biri olmak istediğini söyledi. Bu arada Tita'nın da takıma katılması ile eksik futbolcusu kalmayan takım, teknik direktör Samet Aybaba yönetiminde kondisyon çalışmalarına ağırlık veriyor.

Tüm yazılarını göster