Dün sabah itibariyle Morgan Stanley ve Goldman Sachs'ın banka holdingi lisansıyla, zaten mevzuat açısından mevcut bulunmayan, yatırım bankası statüsünden çıktıları veya çıkacakları açıklandı. Bu açıklama, fiilen, bankacılık tarihinde bir dönemin sonudur. Daha önce RTC (Resolution Trust Corporation) oluşturularak merkezi ABD'de olan mali kurumlardaki fiyatlanamayan, uzun süreli varlıkların bir fon havuzuna devredilme planı açıklanmıştı. Bankalardan ve diger mali kuruluslardan fiyatlanmasi zor ve riskli menkul kiymetleri alip bir fonda (havuzda) toplamak güven artabilir. Mesaj, kimde hangi riskin olduğunun bilinemediği bir ortamda, "X kurumunun risklerini ondan aldık, artık korkmayın" şeklinde olacak. Oluşturulacak varlık yönetim şirketi bilanço dışı, veya SPV, olan riskleri de alırsa, sistemik finansal riskin odağını değiştirmiş, tek elde toplamış olacak. Tabii, yazılan zararlar bu nedenle kaybolmuyor: Sadece yer değiştiriyor. Ama yapılacak masif yer değiştirme ve fonlama mali sistemin kısa vadede kırılganlığını azaltacaktır. Likidite daha şeffaf ve riskleri yer değiştirmiş bir sistemde daha rahat dolaşacak. Eksik ve asimetrik enformasyonun yol açtığı tıkanıklıklar azaltılmaya çalışılıyor.
Bu varlıklar uzun süreli (dürasyonu yüksek) ve uzun süre fonlanmasi gereken varlıklar. Yani bu RTC müthiş bir fonlama ihtiyacında olacak. Zaten ilk elde şu an için 700 milar USD söz konusu. Sadece bu rakam bile ABD GSYH'sinin yüzde 5'ine denk geliyor. FDIC, ya da bir nevi ABD TMSF'si içinde kurulabilecek fona aktarılacak kaynaklarla beraber, toplam maliyet mili gelirin yüzde 10'una yaklaşabilir. Fonun bu varlıkları nasıl alacağı da önemli. Nakit verip alacaksa fiyatlamada muazzam iskonto olur. İskonto yüzde 80'lere varabilir. Fon, bazı kurumlara ortak olabilir. Ancak bu konu şu an için herhalde o kadar gündemde değil. RTC, alacağı değerini yitirmiş uzun süreli menkul kiymetleri yüzdürüp, piyasa düzelince yeniden fiyatlamaya çalısacak. Bu işlerin çabuk olması için "faiz yüzde 1'e insin" baskısı da yapılacaktır. Kongreden hızla geçirilecektir çünkü bu noktadan sonra tasarı ABD Meclisi'nden geçemezse Mc Cain kaybeder.
Elbette, batık ya da riskli varlıkların yerini değiştirmekle veya kamu kaynaklarından fonlamakla olay bitmiyor. Büyüme ve reel ekonomilerin önümüzdeki 2-3 yıllık performansı da kritik. Konu sadece Goldman veya Morgan değil. ABD'de FDIC gözetimine alınmış 118 banka var. Bu şirketler kalan operasyonlarıyla gelir yaratabilecek mi? Daralma veya durgunluk uzun süre devam edecekse zorlanma da devam edecektir.
Geçen hafta ne yazmıştık? "Tabloda önde gelen "saf" yatırım bankalarının ve her şeyi bir arda yapan "evrensel bankaların" kârları ve kâr tablolarının faaliyetlerine göre kırılımları yer alıyor. Hiç perakendesi olmayan ve sadece yatırım bankacılığı yapan Merryll Lynch, Bear Stearns, Lehman artık yok. Geriye Goldman Sachs ve Morgan Stanley kalıyor. Yatırım bankalarıyla ticari bankaları veya "evrensel bankaları" ayıran düzenlemeler anlamını artık tamamen yitirmiş olup, bundan sonra ABD bankacılığında da, Avrupa'da olduğu gibi, gerekli lisansı alan her finansal holding kuruluşunun her şeyi bir arada yapabileceği bir yapıya tamamen geçilebilir. Fonlaması güçlü, mevduat toplayan, çok daha sıkı bir düzenlemeye tabi tutulacak olan "evrensel bankalarda" her türlü bankacılık faaliyeti konsolide edilecektir. Perakende ve ticari hizmetlerden gelirinin %50-70'ini elde eden bu tip bilançosu büyük ve güçlü kurumlar yatırım bankacılığını da yapacaklardır." Aynen oldu. Goldman ve Morgan Wachovia gibi banka holdingi statüsüne geçiyor. Bundan sonra sadece bilançosu büyük ve güçlü, her şeyi bir arada yapan, ancak çok sıkı denetlenecek banka holdingleri/finansal holdingler var olacak. IMF'nin de yeni bir misyon tanımıyla uluslararası finansal mimariyi yeniden tasarlayacak bir işleve kavuşturulmasının zamanı geliyor olabilir.