Fed kararından sonra tepki oldukça şiddetli oldu; fakat ABD tahvillerinde önceden de getiriler aşağıya gelmeye başlamıştı çünkü Fed'in en azından bu kadarını yapması bekleniyordu. Aslında zaten tam da bu kadarını yapması bekleniyordu çünkü operasyonun adı "twist" idi -eski bir dans gibi, çevir-döndür yeniden. QE2.5 denmesinin nedeni sattığı 2 yıllıktan kısa kağıtları aldığı 6-30 yıllık kağıtlarla değiştirirken tam olarak sattığı kadar alması. Nette etki sıfır gibi görülüyor ama değil ve amaç uzun vadeli faizleri daha da düşük bir seviyeye kilitlemek. Olmazsa tıpkı kısadaki gibi 10 yıllık ve 30 yıllık kağıtlarda da benim kendimi bağladığım seviyeler bunlardır tarzında bir açıklama gelebilir (pre-commitment). Fed, ABD hazine borcunu taşıyan finansal kurumların taşıdığı uzun vade riskini de üzerine alarak "duration gap" azaltmasına gitmiş oluyor. 10 yıllıklarda durum açık. 1.96'dan 1.70'lere gelen faiz 1.77'de dengeleniyor gibi. Likidite hariç QE2.5 QE3 etkisine sahip zaten.
Peki kısada faiz yükselecek diye mi, yani dolar fonlama maliyeti artacak diye mi gelişmekte olan piyasa riskleri "unwind" (tasfiye) ediliyor? Daha çok Fed sıkışık dolar likiditesini bollaştıracak adımı atmadı şeklinde düşünülüyor. Nitekim swap hatlarıyla ilgili haber bir miktar rahatlama sağladı. Ancak sorun aslında tam olarak şu olabilir; Fed aynı zamanda kamu destekli konut finansmanı şirketlerinin kağıtlarını ve konut kredilerine dayalı menkul kıymetleri itfa ettiği ölçüde parayı aynı enstrümanlara yatıracağını da açıkladı. Yani doğrudan ABD konut piyasasıyla ilgili bir önlem. Fed belki de uzun yıllar boyunca kriz sonrası konut piyasasına yönelik bir önlem olarak görülebilir. İşte Fed sadece bu konuya odaklandı diye düşünülmesi, yine aynı açıklamada teyit edilen aşağı yönlü risk uyarısıyla birleşince problem büyüdü. Elbette fonda zaten iyice aşikar hale gelen AB sorunu, hatta Çin sorunu, da vardı. Ama ekonomik temeller bu son paniği açıklamaya yetmez. Temellerin sağlam olmadığının açığa çıktığı bir ortamda beklentileri yönetmek zorlaşır; ancak bu söylenebilir.
Fed açıklaması sonrası kurların gelişimi
Peki TL değer kaybediyor da göreceli olarak ne kadar değer kaybediyor? Fed sonrası kayıplarda 18 gelişmekte olan ülke parası arasında onuncu sıradayız. Güney Afrika parası 3 gün içinde yüzde 6.73 değer kaybederken, TL yüzde 2.53 değer kaybetmiş. Bu grafiği veriyorum çünkü TCMB gelişmekte olan ülkelere göreceli olarak tartılı efektif reel kura bakıyor olabilir. Öte yandan son 3 günde değer kaybeden paralar arasında ortalarda olmanın nedeni diğer grafikte olabilir. Son 12 ayı aldığımız zaman aynı sepet içinde başı çekiyoruz. Yani TL zaten değer kaybetmişti ve TCMB'nin TL'nin fazlasıyla değer kaybettiği şeklindeki yorumu gelmişti. "Kur yönetimi" açısından son günlerdeki göreceli tablo daha önemli olabilir ve neden daha fazla döviz satılmadığını -kısmen- açıklayabilir.
Peki ne olacak? Her şeyi Avrupa belirleyecek. Düzenli bir Euro'dan çıkış stratejisi ortaya koyamadıkları sürece Fed'i de bozacaklar ve fonda daima bir "pozisyon kapamayı öne çekme" motifi bırakmış olacaklar. Ekonomimize yarar sağlayabilecek tek gelişmeyse emtia fiyatlarının aşağı gelmeye devam etmesi olacak. Özel sektörün açık pozisyon taşıması elbette yardım etmedi ve kurlarda "mühendislik" artık sona ermiştir. Dünya mühendisliğe uygun bir yer değil; anında "overshoot" ettiriyorlar kurları.