Fed neden faizleri artıramıyor? Genel kanı (a) büyüme henüz kırılgan, kararsız ve zayıf (b) enflasyon yükselmiyor ve AB'nin tersine yüksek enerji fiyatları çekirdeğe yansımış değil. Elbette Fed bilançosunda ve mali sistemde taşınan uzun durasyonlu tahvillerin zarar yazacağını ve hala varlığa dayalı menkul kıymetlerin bankacılık ve gölge sistemde risk oluşturmaya devam etmesi de var; ancak bu son madde (a) şıkkıyla bağlantılı görülebilir. Konut sektörü tam toparlanmadan bu noktada yapılabilecekler zaten fazla değil.
Fakat gözden kaçan ve çok önemli hale gelen bir konu daha var. Hep şöyle düşünüldü: 1979 "Volcker deflasyonuyla" faizler hızla artırıldı -o kadar ki ekonomi 1982'de bu sefer "Volcker resesyonuna" girdi- ve enflasyon düşürüldü. Yani benzer şekilde düşünülen şuydu: 2007-09 resesyonundan çıkışta ortaaya çıkan monetary overhang yine eskiden olduğu gibi sert faiz artışlarıyla karşılanacak. Ancak böyle olmayabilir ve olmuyor. Muhtemelen de olmayacak. Nedeni aşağıdaki grafiklerde.
ABD kamu borcu 1979 yılında brüt olarak GSYH'nın yüzde 33.2'si e net olarak yüzde 25.6'sı kadardı. 2010 sonunda brüt kamu borcu yüzde 93.2 ve net borç (brüt borç - genel bütçede görülen tüm finansal varlıklar) yüzde 62.2. Avrupa'daki duruma göre yine de iyi denebilir ama tarihi olarak nerden nereye geldiği grafiklerde görülüyor. İçinde bulunulan konjonktür 1980'lerdeki gibi sert bir faiz artışına izin verecek gibi görünmüyor.
Bu durumda daha önce yapılana başvurulacaktır. Yani mali baskı (financial repression). Bunun anlamı faizleri artırmak yerine mesela emeklilik fonları gibi uzun süreli varlık-yükümlülük bileşimine sahip kurumları esir alıp kamuya borç vermelerini sağlamak, vergileri artırmak, faizler üzerine açık/örtük sınır koymak, daha sıkı düzenleme, sermaye kontrolleri gibi önlemlere başvurmak demek. Oldukça tuhaf görülebilir ama ekonomik canlanma belirginleşince ABD yönetimi de MMK'yı sert biçimde artırırsa şaşırmamak gerek. Elbette, grafikte de görüldüğü gibi, kamu borcu 1940'lar seviyesinde değil ve normal şartlar altında yakında faiz artışı dönemi başlamalı. Ama artışın gecikebileceğine dair, enflasyon ve büyüme dışında, bir argüman daha mevcut.