ISO’nun 2015 yılı 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırması önemli noktaları ortaya koyuyor.
-2015 yılında, sabit fiyatlarla üretimde artış yok. Ortalama dolar fiyatı ile satılan malın değerinde önemli gerileme var.
-Sanayici genelde faiz oranının yüksekliğinden yakınırsa da, 2015 yılında finansman maliyetlerinin faizden çok döviz kuru riskinin etkisinde büyük artış gösterdiği anlaşılıyor.
-Net satış rakamının artmamasına, finansman yükünün ağırlığına rağmen 500 Büyük Sanayi Kuruluşu, özsermayelerinin yüzde 14’ü oranında kâr sağladılar.
ISO 500 araştırması ile çok farklı bilgiler derleniyor. Özetle:
En büyük 500 firmanın 2015 yılında üretimden satışlarındaki artış yüzde 7 oranında.
Üretimden satışlar 421 milyar TL'den 450 milyar TL.ya yükseldi. Yıl ortalaması dolar fiyatı ile ise 500 büyüğün net satış hasılatı 194 milyar dolardan 170 milyar dolara geriledi.
Türkiye genelinde, büyüğü ile ve küçüğü ile imalat sanayinin yıllık büyümesinde son yıllarda önemli yavaşlama var. 2010 yılında yüzde 13.6 olan 2011 yılında yüzde 10.0 olarak gerçekleşen büyüme, 2015 yılında (Türkiye genelinde) yüzde 3.8'e geriledi.
500 Büyüklerin üretiminde katma değer artışı sağlanamıyor. İleri teknolojide üretime geçilemiyor. 2015 Yılında toplam üretimin yüzde 38.9'u düşük teknolojiye dayalı, yüzde 39'u orta düşük, yüzde 18.9’u orta yüksek teknolojiye dayalı üretim. Sadece yüzde 3.2’si ileri teknolojiye dayalı üretim.
Orta Yüksek teknoloji’den ileriye geçiş bekliyoruz. İleriye değil, geriye gidiş var. Orta Yüksek azalıyor. Orta Düşük teknolojiye dayalı üretim artıyor. (Sanayide düşük teknolojiye dayalı üretim sürerken, AR-GE harcamaları ve teşvikleri ile ilgili rakamlar büyük bir çelişki sergiliyor. Ya Ar-Ge harcamalarıyla ilgili rakamlar abartılı ya da Ar-Ge çalışmaları işe yaramıyor.)
500 Büyüğün ihracatı 2015 yılında 61.3 milyar dolardan 53.4 milyar dolara geriledi. İhracatta yüzde 12.9 oranında kayıp var.
500 Büyük, 450 milyar TL. net satış hasılatını 202 .8 milyar TL. özkaynak ve 305.7 milyar TL. borç olmak üzere toplam 508.5 milyar TL.lık kaynak kullanarak gerçekleştirdi.
Toplam kaynakların yüzde 40’ı özkaynak, yüzde 60’ı yabancı kaynak.
500 Büyük özkaynaklarının yüzde 150’si kadar yabancı kaynak kullanıyor.
ISO 500’un 2015 yılı finansman maliyetleri (faiz + kur farkı) 27.9 Milyar TL.
Toplam 27.9 Milyar TL.finansman giderinin 9.7 milyar TL.sı faiz gideri. 18.2 Milyar TL.sı (açıklıkla belirtilmiyor ama, büyük olasılıkla) döviz kuru yükselmesi sonucu oluşan döviz riski.
TCMB’nın Finansal İstikrar Raporu’nda yer alan bilgilere göre, reel sektörün toplam borçlarında TL. kredilerin payı yüzde 41.8 oranında. Toplam kredilerin yüzde 58.2’si döviz kredilerinden oluşuyor.
Ticari kredi faizleri 2015 yılı başından yüzde 10.04 iken, yıl sonunda yüzde 14.85 oldu. Yıl ortalaması dolar fiyatı ise 2014 yılında 2.17 iken, 2015 yılında 2.63 TL.ya yükseldi. Finansman yükünü döviz borçlarından kaynaklanan kur riski yükseltti.
Toplam 450.5 milyar TL. olan net satışlarda finansman yükü (faiz+kur riski) yüzde 6.2 oranında. Toplam 305.7 milyar TL. olan borçlara göre finansman yükü yüzde 9.1 oranında.
Satışlar artmıyor, finansman yükü büyüyor. Bütün bunlara rağmen kârlılık durumu iyi. Net kâr,satışların yüzde 8.7’si oranında.
Öz sermaye kârlılığı yüzde 14 olarak gerçekleşti. Genelde sanayiciler banka kârlılıklarının yüksek olmasından yakınırlar. 2015 Yılında 500 büyüğün özsermaye kârlılığı bankaların kârlılık oranının 3 puan üzerinde.
2016 Yılının yarısı bitmek üzere, Ramazanda üretim biraz yavaşlar. Daha sonra yaz ayları başlayacak.
2015 Yılında ekonominin en önemli sanayi kuruluşlarının üretiminde artış olmadığı görüldü. Artışın olmamasının arkasında kapasite yetersizliği sorunu yok.
Yatırım yapılamama sorunu yok. Sorun talep yetersizliği. İç piyasada talep cansız. İhracatta gerileme var. Bunun için üretim artmıyor.
Üretimin artmaması sadece finansman sorununa veya finansman yüküne bağlanamaz. Kaldı ki, üretim artmayınca üretim yapısında da iyileşme gerçekleşemiyor. 500 Büyükler ileri teknolojiye dayalı üretime yönelemiyor.