Merkez Bankası iki gün önceden salı gece yarısı açıklama yapacağını ilan ederek piyasayı “ciddi-sarsıcı tedbirler” bekleyişine sokmuştu.
Bu ciddi-sarsıcı bekleyişte öne çıkan, ”faiz artırımı” tedbiri oldu.
Piyasalar “Merkez Bankası artık çaresiz kaldı. Faizi mutlaka artıracak. Hem de büyük ölçüde artıracak” havasına giriverdi.
Faiz artırımının zorluğu ötesinde riski büyük:
-Faiz ne kadar artırılacak? Az artırıldığında işe yaramaz. Çok artırıldığında dövizdeki artışı frenler ama, ekonomideki büyümeyi de önler. Enflasyonun artışına katkı yapar.
-Ya faiz artırıldığı halde döviz fiyatındaki artış devam eder ise? O zaman ekonomiye döviz yüküne ek olarak faiz yükü de eklenecek.
Faiz artırımının ne yararı olacak? Türk Lirası’ndan dövize geçişi frenleyecek. Türk Lirası faizinin düşük olması, Türk Lirası’ndan dövize geçişi teşvik ediyor.
Faiz artırımı Merkez Bankası’nın döviz fiyatındaki tırmanışı durdurma niyetinin ciddiyetini ortaya koyacak.
Bu durumda döviz fiyatı devamlı artacak bekleyişinde, döviz satacakların satmamaları, döviz ihtiyacı olanların dövize hücumları engellenecek.
Döviz ihtiyacı olmayanların Türk Lirası’nda kalmaları sağlanacak.
Ama bütün bunların olması Merkez Bankası’nın faiz artırımının döviz artışını engelleyeceğine inanmaya bağlı.
Faiz artırımının ekonomiye genel bir yükü olacak. Enflasyonu yükselteceği için halk olumsuz etkilenecek.
2013 yılı 11 ayı sonu itibariyle banka kredileri 1 trilyon 9 milyar TL.
• Toplam banka kredilerinin 736 milyarı TL kredisi.
• 273 Milyar TL karşılığı (yaklaşık 135 milyar dolar) döviz kredisi.
Bitmedi. KOBİ’lerin bankalara 262 milyar TL borcu var.
• KOBİ kredilerinin 215 milyarlık kısmı TL kredi.
• 47 milyar TL’lik bölümü (25 milyar dolarlık kısmı) döviz kredisi.
Bitmedi. Tüketicilerin bankalara 243 milyar TL tüketici kredileri, 93 milyar TL kredi kartı borçları var.
Faizdeki artırım bütün bu kesimlere yük getirecek.
Öte yanda faiz artırımından sonra döviz fiyatlarındaki tırmanış dursa bile bugüne kadarki tırmanıştan bankalar ve reel kesim önemli yük altına girdi.
TCMB tarafından yayınlanan özel sektörün yurtdışına döviz borçlarını gösteren tablolara göre;
• Özel kesimin yurtdışına 151 milyar dolar uzun vadeli, 129 milyar dolar kısa vadeli döviz kredisi borcu var.
• Uzun vadeli kredilerin 65 milyar doları finans kesiminin, 86 milyar doları reel kesimin borcu.
• Kısa vadeli döviz borcunun 90 milyar doları bankaların, 39 milyar doları diğer sektörlerin borcu.
Sonuç: Merkez Bankası’nın tedbirlerinin başarılı olması gerekiyor. Faiz artırılınca, döviz riskinin ekonomiye yükü hafifleyecek ama, bu defa da döviz riski yüküne ek olarak faiz yükü de ekonomiyi ezmeye başlayacak.