Bir ülkenin konut yapmak için de, fabrika inşaatı yapmak ve içindeki makinaları üretmek için de, üretilen malları taşıyacak araçları, trenleri, demiryollarını, karayollarındaki köprü, viyadükleri yapmak için de temel bir malzemeye ihtiyaç var; demir çelik.
Hele hele ülkenizde demir cevheriniz var ise entegre bir demir çelik tesisine ihtiyacınız var demektir. Bu entegre tesisten çıkacak cüruf, çimento fabrikasının da hammaddesi olacak, inşaat yapabilmeniz için işiniz kum ve suya kalacak. Nasrettin Hoca’nın dediği gibi un var, şeker var…
Endüstrileşmenin ilk adımı
İşte Mustafa Kemal Atatürk de genç Cumhuriyet’in endüstrileşmesinin ilk adımı olarak bir demir çelik entegre tesisi yapılması kararını verir. Yer konusundaki araştırmalar esnasında Genel Kurmay Başkanı Fevzi Çakmak Paşa güvenliği sağlayabilmek için alternatif yerler arasında bugün Karabük’ün yer aldığı bölgeyi önerir. Yapılacak tesis ülkenin ilk ve en büyük sanayi yatırımıdır.
Olası bir düşman saldırısından korunmalıdır. O günün uçaklarının da alçalarak hedefleri vurma zorunluluğu olduğu için çanak gibi olan Safranbolu'ya bağlı Öğlebeli Köyü'nün 14 haneli bir mahallesi seçilir. Bölge zaten 1935 yılında açılan Ankara-Zonguldak demiryolu ile önemini arttırmıştır. 3 Nisan 1937 yılında Atatürk'ün yönlendirmesi ile Başbakan İsmet İnönü tarafından Karabük Demir Çelik Fabrikası'nın temelleri atılır.
Öğlebeli köyünün çeltik tarlalarına kurulan fabrika çevresinde oluşan yerleşim sonraları Karabük adını almış ve 1939'da belediye olmuş. 1941 de Safranbolu ilçesine bağlı bucak olan Karabük, 1953 yılında Zonguldak İline bağlı bir ilçe, 1995 de ise il olmuş. Yani Kardemir, bugün içinde yer aldığı kenti, kendisi doğurmuş.
İLK TÜRK DEMİRİ 10 Eylül 1939
Bu dev fabrikalardan oluşan fabrika İngilizler tarafından yapılmış. 1939 yılında ilk Türk Yüksek Fırını Fatma’dan elde edilen sıvı demirden yapılan plaka halen Kardemir’de sergileniyor ve üstünde “İLK TÜRK DEMİRİ 10 Eylül 1939” yazıyor.
Kuruluşunda Sümerbank’a bağlı olarak çalışan tesis 1955'te Sümerbank’tan ayrılmış. Bu arada üzüntümü ifade etmeliyim, ülkemizin sanayileşmesinin temel taşlarından biri olan Sümerbank’ı ne çabuk unuttuk değil mi? Yurt içi ve dışında pek çok fabrika gezdim. Fakat böylesi devasa büyüklükte olanını ilk kez Karabük’te gördüm. İçerisinde tesisler arasında cevher ve sıvı demiri taşımak için 42 km. demiryolu var.
12 lokomotif yüzlerce vagonu taşımak için kullanılıyor. Fabrika 84 yıldır 24 saat durmadan çalışıyor. Üretimin artması adına yatırımlara devam edilmiş, 1950, 1962, 2008 ve 2015'te eklenenlerle yüksek fırınların sayısı da 5 olmuş. Kardemir "fabrikalar kuran fabrika" olarak tanınıyor, bu ünvanla anılıyor.
İstihdam deposu
Karabüklülerin ekmek kapısı Kardemir. Aynı aileden dede, evlat ve torunun aynı fabrikadan ekmek yemesi çok da rastlanılacak bir öykü değil. Ülkemizin en büyük tesislerinden biri olmasının yanında tam bir istihdam deposu, 5 bine yakın çalışanı var. Demiryolu rayı ve tekerini de ilk üreten Kardemir bu stratejik ürünlerin halen tek üreticisi konumunda. Savunma sanayimiz için özel alaşımlı çelikler üretiyor, yurt içinde ve dışında çok sayıdaki büyük endüstriyel tesisin proje, imalat ve montajını gerçekleştiriyorlar.
Çeliğe adanmış bir ömür
Kardemir Genel Müdürü Necdet Utkanlar ise Türkiye’de çelik konusunu en iyi bilen duayen isimlerden birisi. Kendisi için “çeliğe adanmış bir ömür” ifadesi kullanılıyor ve fazlasıyla hak ediyor. Dile kolay, 50 yıllık bir meslek kariyerinin tamamını çeliğe adamış bir isim, Necdet Utkanlar. Ülkemizin sanayileşme macerasının önemli ve stratejik bir oyuncusu Kardemir. Nice 85 yıllar yaşaması ve üretmesi dileğiyle.