Asıl kayıtları Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tutuyor ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde yayımlıyor, Türkiye İstatistik Kurumu da bu gazeteyi tarayarak durumu ortaya koyuyor. Ve karşımıza gelen tablo, kurulan ve kapanan şirketlerde yıllardır neredeyse sabit seyreden bir denge oluştuğunu, esnaf kesiminde ise dengenin her geçen gün biraz daha bozulduğunu gösteriyor.
Şirketler kesiminde kurulan-kapanan dengesi 2004 yılından beri fazla bir değişiklik göstermedi. Hatta, bu yılın ilk yedi ayı, son yılların en olumlu dönemine işaret ediyor. Bu yıl yedi ayda kurulan her 100 şirkete karşılık 17.9 şirket kapandı. Oysa geçen yılın aynı dönemi için kapanan sayısı 18.3 düzeyindeydi. 2001 krizi dönemine gidince ve kıyaslamayı o dönemle yapınca bugünün tablosu hiç de iç açıcı değil yine de. 2000 yılında, kurulan her 100 şirkete karşılık 5.7, 2001'de ise 8.2 şirket kapanmıştı. 2000'de kendini biraz gösteren, 2001'de ise zirveye çıkan krizin reel sektöre şirket kapanması düzeyinde yansımasının daha sonra olabileceğini de kabul etmek gerekir. Ama en azından, 2004 yılından bu yana şirketler kesiminde kurulan-kapanan dengesi durağan hale gelmiş görünüyor. Oysa, kayıtlarda ticaret unvanlı işyerleri olarak geçen esnaf ve sanatkarda durum hiç de durağan seyretmiyor.
Esnaf ve sanatkar kesimi için açılan-kapanan dengesini bir seri halinde izleme şansı ne yazık ki büyük ölçüde yok oldu. Bu da, yapılan tebligatlarla ticari faaliyeti bulunmadığı belirlenen işyerlerinin kayıtlarının, Ticaret Sicili Tüzüğü'nün 41'inci maddesine dayanılarak resen silinmesinden kaynaklanıyor. Bu yıl temmuz ayında 351, yedi aylık dönemde de 9 bin 204 işyerinin kaydı bu şekilde silindi. Yedi ayda kaydı silinenlerin toplamı 27 bin 264 düzeyindeydi. Resen silinenler düşülünce, bir anlamda gerçekten kepenk kapatan esnaf sayısı 18 bin 60'a inmiş oldu. Biz, 18 bin 60 sayısının gerçeği yansıttığını kabul ederek değerlendirme yapmak durumundayız. Yedi ayda faaliyete geçen esnaf ve sanatkar sayısı 31 bin, faaliyetine son verenlerin sayısı 18 bin. Buna göre, faaliyete geçen her 100 esnaf ve sanatkara karşılık, 58.2 faaliyetine son vermiş durumda. Açılan-kapanan dengesi, geçen yılın yedi ayında 48.4 düzeyindeydi.
Bu yılın ilk yedi ayındaki düzeyden önceki en büyük rakam 62.4'le 2002 yılında oluşmuştu. Kriz yılı olan 2001'deki denge ise 83.4'tü. Bu yıl kaydı resen silinenler de eklendiğinde 27 bini aşan ticari faaliyetten çekilmiş esnaf sayısı dikkate alınarak yapılan değerlendirme, açılan-kapanan oranının 88'e yaklaştığını gösteriyor. Bu, şimdiye kadar belirlenmiş en olumsuz denge rakamı.
İster ekonomideki genel daralmanın etkisiyle olsun, ister özellikle büyük kentlerde sayıları her geçen gün artan devasa alışveriş merkezlerinin etkisiyle olsun, esnaf kesimi her geçen gün kan kaybediyor. Ayrıca, sorun üç büyük il dışında daha da belirgin. Yedi ayda faaliyete geçen 31 bin esnafa karşılık 27 bin esnafın faaliyetine son verdiğini belirttik. Faaliyete başlayan, faaliyetine son veren dengesi İstanbul'da 10 bin 734'e, 3 bin 493; Ankara'da 4 bin 238'e, 1.628; İzmir'de 1.066'ya, 631; diğer iller toplamında ise 15 bin 14'e, 21 bin 512. Yani sorun, ağırlıklı olarak Anadolu'da...
Kurulan-kapanan şirket ve ticaret unvanlı işyerleri
Şirketler Ticaret Unvanlı İşyerleri
100 Kurulana 100 Kurulana
Karşılık Karşılık
Kurulan Kapanan Kapanan Kurulan Kapanan Kapanan
2000 33.161 1.887 5,7 21.404 12.055 56,3
2001 29.665 2.464 8,3 16.295 13.583 83,4
2002 30.842 3.667 11,9 24.012 14.994 62,4
2003 32.259 5.436 16,9 33.039 13.229 40,0
2004 40.925 7.660 18,7 40.540 17.221 42,5
2005 47.401 8.886 18,7 48.657 17.556 36,1
2006 52.699 9.471 18,0 52.523 23.342 44,4
2007 55.351 9.954 18,0 48.673 23.595 48,5
07 (7 Aylık) 33.819 6.186 18,3 30.737 14.875 48,4
08 (7 Aylık) 33.142 5.941 17,9 31.052 18060(*) 58,2
(*)Bu yılın yedi ayında ticari faaliyeti bulunmadığı belirlenen 9.204 ticaret unvanlı işyeri resen kapatıldı. Bunlarla birlikte kapatılanların toplam sayısı
27.264'e ulaşıyor.