TÜFE mayıs ayında yıllık bazda yeniden tek haneye inecekti inmesine de, bilinmeyen yalnızca orandı. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı yüzde 8'lere işaret eden bir açıklama yapmıştı, ancak ağırlıklı beklenti yüzde 9 ile yüzde 9.5 arasında bir gerçekleşmeydi. Ne var ki TÜFE mayısta tahminlerin ötesinde bir gerçekleşme gösterdi, yüzde 0.21'lik gerileme ortaya çıkınca yıllık oran da yüzde 8.28'e düştü.
Nisanda yüzde 11.14 olan yıllık artışın mayıs sonunda yüzde 8.28'e gerilemesi, mayıs ayında atılan olağanüstü adımlardan kaynaklanıyor değil. Bu değişim, neredeyse tümüyle baz etkisinden kaynaklanmış durumda. Aksini iddia eden varsa, buyursun haziranda da geçen yılki gibi rekor bir gerileme sağlayacak önlemleri uygulamaya koysun. Biraz sonra detaylı olarak değineceğiz ama yeri gelmişken belirtelim; geçen yılın haziranı, yüzde 1.43'le TÜFE'nin bir ayda en hızlı gerileme gösterdiği aydı.
Tüketici fiyatları, geçen yılın mayısında, mayıs ayları için görülmeyecek ölçüde, yüzde 2.42 artış göstermiş ve bu artış büyük ölçüde gıda maddelerinin fiyatında ortaya çıkan artıştan kaynaklanmıştı. Gıda maddelerinin fiyatı geçen yıl mayısta yüzde 4.71 artmıştı. Bu yıl ise tam tersi oldu. Gıda maddelerinin fiyatı mayısta yüzde 2.40 gibi rekor oranda gerileme gösterdi. Bu gerileme, TÜFE'deki genel eğilimi belirleyen en önemli etkendi.
TÜFE'nin yüzde 60'ı üç sektörden oluşuyor. Gıda ve alkolsüz içeceklerin TÜFE'deki ağırlığı yüzde 26.22, ulaştırmanın ağırlığı yüzde 16.73, konutun ağırlığı yüzde 16.44 düzeyinde. Bu yıl mayısta ulaştırmada da gıdadaki kadar değilse de, yüzde 1.36 gibi önemli düzeyde bir gerileme oldu. Konut sektöründeki artış yüzde 0.04 düzeyinde kaldı. Endeksin yüzde 60'ında ortaya çıkan bu eğilim de, genelde yüzde 0.21'lik bir gerileme sağladı.
Haziranda çift hane olasılığı güçlü
TÜFE yıllık bazda mayısta tek haneye indi inmesine ama, bunun uzun soluklu olacağını da kimse beklemiyor. Hatta haziranda çok büyük olasılıkla yeniden çift haneli bir yıllık oranla karşı karşıya kalacağız. Mayıs, baz etkisiyle nasıl hızlı bir inişe konu olmuşsa, haziran da yine baz etkisiyle bu kez hızlı bir çıkış yaşanan ay olacak.
2011 haziranının bir özelliği var. TÜFE, şimdiye kadar aylık bazda en hızlı düşüşü yüzde 1.43'le geçen yıl haziranda gösterdi. Aslında 2011 haziranına yaklaşabilen ay bile yok. TÜFE'nin bir ayda yüzde 1'den fazla gerilediği tek ay, haziran.
Geçen yılki bu rekor gerileme de büyük ölçüde mayıstaki rekor artışa bir tepki olarak gelişti. Mayısta zirve yapan fiyatlar, haziranda adeta dibe oturdu; çok keskin bir dalgalanma görüldü. Bu yıl ılımlı bir gidiş var. Dolayısıyla fiyatların haziranda gerilemesi, hele hele geçen yılkine yakın bir gerileme ortaya çıkması hiç beklenmiyor.
İki varsayımda bulunalım: Fiyatlar haziran ayında hiç değişmezse, mayıs sonunda yüzde 8.28 olan yıllık oran, haziran sonunda yüzde 9.85'e çıkacak. Fiyatların haziran sonu itibariyle yeniden çift haneye, yüzde 10.01'e ulaşması içinse haziran ayı artışının yüzde 0.14 olması yetecek.
Dolayısıyla haziran ayı itibariyle bizi yıllık bazda çok büyük olasılıkla yeniden çift haneli bir oran bekliyor. Aslında gidişatın bu şekilde olacağı en yetkili ağızlarca da açıklandı zaten. Merkez Bankası Başkanı Başçı, bir süre önce yaptığı açıklamada TÜFE'nin mayıs sonu itibariyle yüzde 8'lere düşebileceğini dile getirmiş, sonraki aylarda yeniden artış gösterecek ve görece yüksek seyredecek yıllık oranın son çeyrekte mayıstaki gibi keskin bir gerilemeyle yılı yüzde 6.5 olarak belirledikleri tahmine uyumlu kapatacağını ifade etmişti.
Gidişi olumlu ya da olumsuz yönde değiştirebilecek gelişmelerin yaşanması olasılığı da yok değil tabii ki. Ham petrol fiyatlarında son dönemde ortaya çıkan hızlı gerileme daha da belirginleşirse, bu durum fiyatlar üzerinde çok olumlu bir etki yaratabilir. Fiyatları olumsuz etkileme olasılığı bulunan adımlar ise Maliye cephesinden gelebilir. Bütçe performansından memnun görünmeyen Maliye'nin vergilerde artışa gitmesi gibi bir durum yaşanırsa, kuşkusuz bu da fiyatları olumsuz etkiler.