Bu satırları okuduğunuz saatte haftalardır devreden Süper Loto’da 6’yı bilen ya da bilenler çıkmış ve yaklaşık 21-22 milyon lira düzeyindeki ikramiye de dağıtılmış olacak. Ya da, 6’yı bilen yine çıkmadığı için heyecan 11 Eylül’e kalacak. Hemen hemen her seferinde olduğu gibi 6’yı tutturamayanlar, ellerinin tersiyle ve parmaklarının ucuyla Loto kuponuna vuracak ve hayıfl anacaklar; “Şu rakamlar altlı üstlü değil de yan yana gelseydi, ne olurdu sanki” diye... Ama zaten maharet o rakamları tek kolonda toplayabilmekte.
Bizim TÜFE hedefi de, biraz Loto’da 6’yı bilmeye benzemeye başladı. Nasıl ki Loto’da farklı kolonlarda bildiğimiz rakamları aynı kolona getirdiğimizde çoğu kez 6’yı yakalayabiliyoruz, enfl asyonda da ay bazında en düşük oranların gerçekleştiği yılları aynı “kolona”, yani 2014’e getirdiğimizde yüzde 7.6’yı rahat rahat tutturabiliyoruz.
2003-2013 dönemi, yani 11 yıl... Bu 11 yıl içinde eylül ayında en düşük gerçekleşme yüzde 0.39 ile 2009’da. Ekimin en düşük gerçekleşmesi yüzde 0.92 ile 2003’te. Kasımın en düşük gerçekleşmesi yüzde 0.01 ile geçen yıl. Aralıkta ise 2008 yılında düşükten öte bir gerçekleşme var, söz konusu yıl aralıkta fiyatlar yüzde 0.41 gerilemiş.
Şimdi bu farklı yıllara ait dört oranı ekleyin üst üste eylül-aralık artışını yüzde 0.91 olarak buluyorsunuz. Ekleyin bu yüzde 0.91’i de bu yılın ilk sekiz ayındaki yüzde 6.28’e, işte size 2014 için yüzde 7.25’lik gerçekleşme. Yüzde 7.6’dan bile daha düşük bir oran.
Gerçekleşmesi zor mu, “biraz” hayal gibi mi, olsun; hayal etmesi bile güzel sonuçta!
Düşünsenize, yüzde 7.6’nın tutmayacağı en yetkili ağızlar tarafından da kabul edilmişken, Merkez Bankası ekim ayı sonunda açıklayacağı enfl asyon raporu çerçevesinde yeni tahminini yukarı yönlü revize etmeye hazırlanırken, tutmayacak denilen tahminden daha aşağıda bir oran çıkıveriyor karşınıza. Yüzde 7.25 varsın tutmasın, varsın gerçekçi olmasın; şimdiye kadar hangi hedef gerçekçi oldu ki zaten. Hangi hedef tutmadığı için bu hedefi ortaya koyanlardan bunun hesabı bir şekilde soruldu ki zaten.
Bakın bugünlerde 2015-2017 dönemi orta vadeli programına ilişkin çalışmalar başlayacak. Bırakınız 2015 hedefl erini ve bunların tutmasını, 2014’e ilişkin tahminler yenilenecek ve göreceğiz, o tahminler bile tutmayacak.
Çift haneyi aşmamak mümkün mü?
TÜFE, ağustos itibariyle yıllık bazda yüzde 9.54 düzeyinde. Yılın kalan dört ayında geçen yılki kadar, yani yüzde 3.06 artış olursa, yılsonundaki oran da yüzde 9.54 düzeyinde oluşacak.
Son 10 yılda, eylül-aralık toplamında yüzde 3.06’nın altında kalınan tek yıl var, yüzde 2.8 ile 2010 yılı. Dolayısıyla, yüzde 3.06’nın ne kadar gerçekçi olduğuna siz karar verin.
Dört ayda ortaya çıkacak yüzde 3.51’lik bir artış, bizi çift haneye götürecek. Geçmiş yılların eğilimlerinin ise yüzde 10.5 dolayında bir artışa işaret ettiğini bir kez daha belirtelim.
HTFE’ye göre zaten çift haneli
Merkez Bankası danışmanlarından Zafer Yükseler’in, hanelerin ayda bir kez ya da daha sıklıkla tüketme olasılıkları yüksek olan ürünler üzerinden gerçekleştirdiği hızlı tüketilen ürünler fiyat endeksine (HTFE) göre, ağustos itibariyle yıllık artış zaten çift haneli. HTFE’ye göre ağustos itibariyle yıllık artış yüzde 10.21 düzeyinde bulunuyor.
Bu hesaplamayı yaparken TÜİK verilerinden yararlanan Yükseler, TÜFE kapsamında yer alan 432 madde içinden hızlı tüketilen 146 maddeyi seçiyor ve bu maddelerin ortalama fiyatlarındaki değişimden yararlanıyor. Söz konusu 146 maddenin TÜFE içindeki ağırlığı yüzde 58.23 düzeyinde bulunuyor.