Bir zamanlar Kaddafi'yi Libya Lider'i olarak övüyorduk. Bazı ülkeler bu 6.5 milyon nufuslu, milli geliri 80 milyar dolar olan ülkeden korkuyor, bazı ülkeler Kaddafi ile iş yapmak için peşinden koşuyordu.Kaddafi daha geçen yıl Parisin ortasına, Roma meydanlarına çadırını kurdurabiliyordu.
Kaddafi başka türlü bir lider idi. Kendine göre Yeşil Sosyalizm adı verdiği ilkeleri uygulamaya çalıştı.Ülkesinin kaynaklarını alt yapı yatırımlarına akıttı.
Yıllardır sadece Türk müteahhitleri ve işcileri değil, çok sayıda ülkenin müteahhitleri ve işçileri Libya'da alt yapıyı çağdaş hale getirmeye çalışıyor. Yollar,limanlar yapılıyor. Su boruları döşeniyor.Konutlar inşa ediliyor.Bir zamanlar Kaddafi'yi çılgınca seven Libya halkı ne oldu da ondan nefret etmeye başladı ?Bunun böyle olacağı önceden belli değil mi idi.
Sayın okuyucularıma DÜNYA'nın bu köşesinde, Tevfik Güngör imzası ile 10.1.1986 tarihinde (yirmibeş yıl önce) yayınlanmış "Kaddafiye Methiye" başlıklı yazının bir bölümünü aktaracağım.
Bakınız yirmibeş yıl önce neler yazmışım:
Liderler halki tatmin ettikleri, memnun ettikleri sürece iktidarda kalabilirler.
Demokrasilerde de böyledir. Diktatörlüklerde de böyledir. Günümüzde, "halka ragmen", iç kuvvete dayali olarak uzun süre iktidarda kalmanin imkani olmadigi anlasilmistir.
Dikkat edilirse burada "iç kuvvet"den sözedilmek-tedir. "Dis kuvvet" destegi, halkini istemedigi liderlerin ömrünü uzatabilir ama, bunun da bir siniri vardir. Ortadogu'da, Güney Amerika'da, Afrika'da örnekleri görüldügü gibi.
Kaddafi gibi liderler, Amerika ve müttefikleri gibi "süper güçleri" karsilarina alarak, iktidarlarini sürdürebiliyorlar ise, "mutlaka kendi halklarini bir sekilde tatmin edebildikleri, bir sekilde memnun edebildikleri" içindir.
Yoksa, onlari koltuklarinda oturtmaya devam edecek "iç kuvvetler nasil olsa erir"- Yada, onlari koltuklarindan uzaklastirmak isteyen dis "süper güçler" nasil olsa onlari yok edecek bir formül bulabilirler.
Humeyni l Nisan 1979 tarihinden bu yana iran'a hakimdir. Amerika'yi ve dünyanin büyük bölümünü ve hatta Müslüman ülkeleri karsisina almasina ragmen, koltugunda oturmaya devam etmektedir, İran'da kötüden iyiye degil, maddi olarak iyiden çok çok kötüye bir gidise yol açmasina ragmen gücünü korumaktadir. Yabanci düsmanlari onu koltugundan edememektedir.
Demek ki, Iran'da topluma bu liderin verdigi, vermeye devam ettigi birseyler vardir. Bunu takdir etmek gerekir.
Libya'nin 79 yasindaki Krali îdris Bursa kaplicalarinda tedavide iken l Eylül 1960'da tahtini kaybetti.
Cumhuriyet ve ihtilal konseyi derken 16 Ocak 1970'de Kaddafi lider oldu. O tarihten buyana Libya'nin kaderine Kaddafi hakimdir. Kaddafi Amerika'yi ve müttefiklerini karsisina alan bir politika izlemektedir.
Kaddafi'nin politikasi, yaptiklari, "dünyanin alisilmis usul ve adabina" ters gibi görünmektedir. Ama Kaddafi yolunu degistirmemektedir.
Ülkesinde yaptiklari begenilmekte, halki tarafindan tasvip edilmektedir ki, koltugunda oturabilmektedir. Amerika Birlesik Devletleri bile onu koltugundan kaldiramamaktadir.
Acaba bugün Amerika Birlesik Devletlerinin veya benzer büyük ülkelerin istenilmeyen bir liderden kurtulmayi gerçeklestirecek imkanlari yokmudur?
Amerika Birlesik Devletleri içinde bugüne kadar "kisileri yok etme yolunda ortaya konulan örnekler" bu isin ne kadar kolay oldugunu göstermektedir. Kisileri yok etmek kolaydir. Fakat eger o kisi bir ulusu pesinden sürüklüyor ise, sadece kisiyi yoketmekle sorun çözülememek-tedir. Bu bilindigi içindir ki, koskoca su devlet, koskoca bu devlet, kendisine dert olan su veya bu lideri yok etmeye cesaret edememektedir.
Her liderin bir ömrü vardir. Bu ömür "iktidar" ömrü ve "insan" ömrü olarak birgün nasil olsa sona erecektir.
Ama "iktidar" ömrünü tayin eden temel faktör herhalde "halkin destegidir". Liderlik de, halkin destegini saglayabilme ve koruyabilme sanatidir. Aksi halde her eline silahi geçiren "dağa çıkar", o dağın "eşkiyası" olmaya çalışırdı.."
Yirmibeş yıl önceki yazı böyle idi. Demek ki yazının sonunda işaret edişldiği gibi "halkın desteği" sona erdi. Dünyanın güçlü devletlerinin yıllardır (tüm siyasi ve askeri güçlerine ve ekonomik yaptırımlara rağmen )liderlik koltuğundan kaldıramadığı Kaddafi'i nin sonunu getiren halkın desteğini kaybetmesi oldu. Benzer liderlerin başına gelen onun da başına geldi.