Tarihi volatilite grafiğinde de gördüğümüz gibi 2006 yılında bakır, nisan ayında büyük oynaklık göstermiş. Aslında fiyat serilerine bakınca petrol ve petrol takip eden altının 2006-2008 arasında yükselen bir trend çizdiklerini, atılımını 2006'da -bir kez daha ve dirsekli biçimde- yapan bakırınsa son 2.5 yılda durağan, düz bir çizginin etrafında salındığını görüyoruz. Bu saptama neden önemli olabilir?
Bakır özelindeki durum şu şekilde özetlenebilir: 2004 sonrası arz tarafında kesintilerin olması ve talep yanında sürekli ve kesintisiz -ve 2005 sonunda tahmin edilenin dahi üzerinde yüksek- bir talebin varlığı dünya ölçeğinde yetersiz stoklarla birleşince, fiyatlar kolaylıkla yükselebilir hale gelmiş bulunuyordu. LME (London Metal Exchange) stokların sadece nisan ayında yüzde 8.8 azaldığını ve şu anda sadece global tüketimi 3 gün karşılayacak miktarda stok bulunduğunu gözlemlemekte. Aynı şekilde, global likidite bolluğu emtia spot ve futures'larına hatırı sayılır bir giriş olmasına neden oldu ve bu faktör de fiyatları etkiliyor. 24 Nisan 2006 itibariyle LME'de libre başına 3,03 USD, ya da metrik ton başına 6.707 USD'lik bir fiyat söz konusuydu. Libre başına fiyat 11 Ağustos 2006'da 3.44, 11 Ağustos 2008'deyse 3.39. Aşağı yukarı tam bir durağanlık söz konusu. Acaba tarihi ortalama artık libre başına 3 USD civarında mı ve önümüzdeki 2 sene dönüp dolaşıp o noktaya mı geleceğiz?
Petrol ve altında eğilimler farklı görünüyor. Ancak son dönemdeki aşırı yükselişin aynı şekilde hızlı bir düşüşle sonuçlanmışa benzemesi tarihi ortalamaya geri dönüş modellerini ön plana taşıyor.
Bu nedenlere dayanarak uzun dönemli tahminlerimizi başlangıçta yükselmeye devam eden, ancak daha sonra 2005 başındaki -oldukça yüksek sayılabilecek- seviyeye gerileyen bir patika dahilinde düşünüyoruz. Bunu yaparken Çin ve Hindistan kaynaklı talebin süreceğini düşünerek "en düşük" uzun dönemli fiyat tahmin ve senaryolarına değil, nisbeten daha "bullish" varsayımlara dayandırıyoruz. Libre başına 2.45 USD ile başlayan ortalama fiyat tahminimizi 2005 yılının medyan değeri olan yaklaşık 1.60 USD ile noktalıyoruz.
2007 2008 2009 2010 2011 2012
LME fiyatı tahmini 6,062 5,732 4,960 4,410 3,858 3,528
Ancak, bu tahminlerin -LME'nin verdiği 15 ay vadeli futures ile doğrultu olarak aynı olmakla beraber- dünya ekonomisinde ciddi bir yavaşlamayı -talep daralmasını- ima eden tahminler olduğuna dikkat çekmek lazım. Alternatifi, emtia fiyat artışlarının zaten etkilemiş olduğu üretici fiyatları aracılığıyla yavaş yavaş tüketici fiyatlarına da nüfuz etmesi ve enflasyon yaratmasıdır. Ama bu yolun da sonu faiz artışlarının sürmesi ve yavaşlayan talebin büyüme hızını -sonuçta- düşürmesi olarak görülebilir. Şu anda sınırlı görünen etki uzun bir döneme yayılırsa o kadar da sınırlı kalmayacaktır.
Vasicek modeline dayanan tarihi ortalamaya geri dönüş analizimiz brent petrol için önce USD 85, sonra USD 104 sonuçlarını vermişti. Bakır senaryomuz diğer metallere ve petrole de yayılabilecek kadar genel bir senaryo ise, bu hedef fiyatlar gerçekçi görülmeye başlayabilir. Haftaya petrol fiyatları ve petrol şoklarının etkileriyle devam edeceğiz.