Cari açık küçülmeye devam ediyor. 2015 Ocak ayında 2.4 milyar dolardı. 2016 Ocak ayında 2.2 milyar dolara geriledi.
Cari açık, döviz açığı, ekonominin olağan giderleri ile gelirleri arasındaki farktır.
Bizim olağan döviz giderlerimizin esasını ithalat gideri oluşturur. Olağan döviz gelirlerimizin ana kanalları ise ihracat ve turizm gelirleridir. Cari açığın sağlıklı küçülmesi için, ihracatımızın artması, ithal edilen malların içeride üretimine başlanması gerekir.
Şimdilerde, ihraç gelirlerimiz artmıyor. İhracat gelirlerinde değişik nedenlerle gerileme var. Ancak ihracat geliri azalırken ithalat gideri de azalıyor. İthalat giderinin küçülmesinin nedeni ithal mallarının içeride üretiminin başlaması değil. Ekonominin yavaşlaması. Buna ek olarak enerji faturasının küçülmesi. Ekonomi yavaşlayınca yatırım ve üretim için ithalat gereği de azalıyor.. Bizim ithalatımızın büyük bölümü yatırım malları, ara malı, ham madde ithalatı.
2015 yılında 2.4 milyar dolar olan cari açık (döviz açığı) 2016 ocak ayında 2.2 milyar dolar oldu. Azalmanın arkasında dış ticaret açığının aynı ölçüde küçülmesi var. Ocak ayında bavul ticareti döviz geliri ile seyahat harcamaları net döviz gelirinin azalması olumsuz gelişmeler.
Biz cari açığımızı (döviz açığımızı) normal olarak doğrudan yatırım, portföy yatırımı için gelen net döviz ve net döviz kredileri ile kapatıyoruz.
Ocak ayında;
(1) 2015 Ocak ayında 1.5 milyar dolar olan doğrudan yatırım girişi 280 milyon dolara geriledi.
(2) Geçen yıl net 1.5 milyar dolar portföy yatırımı için döviz girişi olmuştu. Bu yıl 1.1 milyar dolar çıkış oldu.
(3) Geçen yıl 3.5 milyar dolar net kredi girişi olmuştu. Bu yıl bankalarımızın gayreti ile net dış kredi girişi 4.1 milyar dolar oldu.
Bu 3 ana kanaldan “Sermaye Hareketi” ile giren döviz miktarı 3.2 milyar dolar. Ne var ki, ocak ayında nereye gittiği belli olmayan 1.1 milyar dolarlık bir döviz çıkışı nedeniyle, toplam döviz girişi rakamı 2.1 milyar dolara geriledi. Açığımız 2.2 milyar dolar. Ocak ayı ödemeler bilançosunun cari açığını rezervlerde 52 milyon dolar ekleme yaparak kapattık.
2015 Ocak ayında sermaye hareketi ile ülkeye net 6.6 milyar dolar döviz girmişti. 2.4 milyar dolarlık cari açık kapatıldıktan sonra kalan 4 milyar dolar da rezervlere eklenmişti.
Tekrarda yarar var: Durum, hangi pencereden bakıldığına göre farklıdır: (1) Eğer hedef cari açığın ne pahasına olursa olsun küçültülmesi ise, cari açık küçülmektedir. (2) Eğer hedef ekonominin büyümesine ve üretimdeki yapısal değişime bağlı olarak cari açığın küçültülmesi ise, bu konuda henüz bir gelişme görülmemektedir. (3) Ekonomi küçüldükçe cari açık küçülmeyi sürdürecektir. Ekonomide canlanma başlarsa ithalat gereği artacağından cari açık gene yükselişe geçecektir.