EBRD, Türk şirketi Özaltın İnşaat ve iştiraklerine açtığı incelemede anlaşmaya varıldı. 35 ay yaptırım alan Türk şirketi Özaltın, verdiği taahhütlerle cezai indirimi aldı. EBRD, incelemeyi Bosna-Hersek’teki Prenj tüneli ve yolu projesi nedeniyle başlatmıştı.
Türk müteahhitlik devlerinin küresel anlamdaki başarısı, tartışılmaz. Bu anlamda en önemli global araştırma olan ENR 250 listesindeki yeri, bunun en önemli örneği. Geçen yıl 40 şirketle ikinci sırada yer alan Türk müteahhitleri, bu başarısını da uzun zamandır koruyor. Bu başarı az da olsa, bazı projelerde olumsuz etkiler yaratan adımlara da sahne oluyor. Bosna-Hersek’te yaşanılan tünel inşaatı onlardan biri Doğu ve Orta Avrupa’da önemli projelere imza atan Özaltın Grubu ile yaşandı. Türk şirketi Özaltın’ın olduğu konsorsiyum Bosna-Hersek’te Prenj tüneli ve karayolu işini kazanmıştı. Ancak 2022 yılında Türk şirketi, belgelerde yaşanılan gerçek dışı bildirim ve yanlış bilgilendirmeler nedeniyle ihale dışına bırakılmıştı. Süreç Bosna-Hersek’te kapanmış görünse de, projenin finansmanını sağlayan Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) bu işin peşini bırakmadı, Türk şirketi hakkında soruşturma kararı aldı. Yapılan incelemelerde Türk şirketi Özaltın İnşaat Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi ve 13 iştirakine 35 ay yaptırım uygulamaya karar verildi.
EBRD tarafından finanse edilen projelerdeki Yasaklı Uygulamalara ilişkin soruşturmaları yürütme yetkisi aracılığıyla EBRD’nin dürüstlük taahhüdünde merkezi bir role sahip olan OCCO tarafından yürütülen soruşturmanın ardından uzaklaştırma kararı, Özaltın ve 13 iştirakinin yasaklama süresi boyunca Banka tarafından finanse edilen proje ve operasyonlara katılamamasına neden oldu. Türk şirketi yapılan yanlışlığı kabul etti ve EBRD ile anlaşma kararı aldı. EBRD’nin resmi sitesinde de yer alan anlaşma ile Türk şirketi kurumsal uyum koşullarını uygulayacağını taahhüt etti. Türk şirketi ve yönetiminin yapılan hataları görmesi ve kabul etmesi öngörülen yasaklamayı da kısalttı.
Bu süre zarfında Özaltın, EBRD ile tam işbirliğinin sürdürülmesi de dahil olmak üzere uzlaşma anlaşması kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirdiği sürece Banka tarafından finanse edilen proje ve operasyonlara katılma hakkına sahip olacak. Eğer uymazsa, 11 aylık şartlı uzaklaştırma yasağı 24 aylık uzaklaştırma cezasına dönüşecek.
En güçlü pazar Orta ve Doğu Avrupa oluyor
EBRD’nin Bosna-Hersek’te aldığı projede yapılan yanlışlar kadar bu yanlışları görmek, kabul etmek ve müzakereler için adım atmak oldukça önemli. Zira Türk şirketlerinin Doğu ve Orta Avrupa’da üstlendiği milyarlarca dolarlık proje oldu ve bunların devamı da gelecek. Bu yazıyı yazarken ve siz okurken bile bir Türk şirketinin bölgede milyonlarca euroluk iş üstlendiğini bilmenizi isterim. Zira Slovenya, Slovakya, Sırbistan, Makedonya, Bulgaristan, özellikle Romanya’da Türk şirketleri, inşaat konusunda tam hakim, tek patron konumunda. Belki de en güçlü olduğu coğrafya diyebiliriz. Birçok yerel şirket, Türk firması olmadan ihaleye dahi giremiyor. Bu tür yanlış işlemle bu gücün az da olsa sorunlarla karşılaşmaması gerekiyor. Zira Rusya, Libya, Ukrayna gibi ana pazarlarda işler geçmişteki gitmiyor. Bu pazarları ve projeleri finanse eden kurumları kaybetmemek adına daha dikkatli davranmamız gerekiyor.