Döviz fiyatlarındaki oynaklık devam ediyor. Döviz fiyatlarında genelde bir artış var. Günden güne artan çizgiden aşağıya iniliyor.,sonra gene çıkış başlıyor.
Ekim ayı sonunda dolar 1.40 TL, Kasım başında 1.39 TL iken 28 Ocak'ta 1.61 TL. oldu. Bu yüzde 16'ya yakın bir fiyat artışıdır. Şimdilerde dolar 1.58 TL'lerde dolanıyor. Nereden bakılır ise bakılsın yüzde 10, yüzde 12 bir artış söz konusudur.
Eskiden dolar fiyatının yüzde 10 devalüe edilmesi büyük gürültü koparırdı.
Şimdi olağan karşılanıyor.
İyi de… Acaba dolardaki bu artış ihracatçıyı, ithalatçıyı nasıl etkiledi?
Dikkat buyurulur ise ithal malı otomobil satanlar fiyatları yüzde 10 dolayında yükseltti. Bu açıklıkla görülüyor ama diğer ürünlerde pahalı dövizin fiyatları ne kadar yukarıya ittiği henüz bilinemiyor.
Bugüne kadar ihracatçılar devamlı olarak dövizin ucuzluğundan yakınır, dolar fiyatının 1.60 TL'ye çıkmasının ihracatı artıracağını söylerlerdi. Acaba ihracat gerçekten artabilecek mi?
Burada en önemli faktör, ucuz dövizli ithalat sonunda üretimin ne ölçüde ithal girdiye bağlandığıdır.
İç ve dış piyasa için üretim yapan çok sayıda işletmede ithalata bağımlılık arttı. Bunun anlamı şudur: Döviz fiyatının yüzde 10 - yüzde 15 yükselmesi girdi maliyetlerini artırmaktadır.
Girdi maliyeti artan üretici bunu Türk Lirası ve döviz ile belirlenen satış fiyatına yansıtmaya mecburdur.
Katma değeri yüksek, ithal girdi kullanımı çok az olan işletmeler döviz fiyatındaki artıştan yararlanacaktır. Bunların rekabet gücü artacaktır. Ne yazık ki bizde işletmelerde katma değer yaratma gücü zayıfladı. İşletmeler girdiden krediye dövize bağlandı.
Özel sektörün sırtında büyük ölçüde döviz kredisi riski de var. Döviz fiyatının yükselmesi ölçüsünde döviz borcunun faiz ve ana para ödeme yükümlüğü de artıyor.
Bütün bunlar, maliyet enflasyonu olarak piyasaya yansıyacak. Önümüzdeki dönemde önce ÜFE, daha sonra da TÜFE endekslerin de beklenmedik ölçüde yükselmeler görülecek.
Bunlara hazırlıklı olalım