Mayıs ayında (tek ayda) cari açık döviz açığı 7.7 milyar dolar oldu.
Ocak ayında 6.1 milyar dolar olan açık şubatta 6.1 milyar dolar, martta 9.7 milyar dolar, nisanda 7.5 milyar dolar olmuştu.
Görülüyor ki aylık açık devam ediyor.
Bu açığın arkasında dış ticaret açığı var.
TÜİK'in cif/fob ayrımlı hesaplamalarına göre dış ticaret açığı (ithalat-ihracat farkı) ocakta 7.3 milyar dolar idi. Şubatta 7.4 milyar dolar, martta 9.8 milyar dolar, nisanda 9.0 milyar dolar, mayısta 10.0 milyar dolar oldu. Her ay büyüdü. 5 aylık dış ticaret açığı 43.7 milyar dolar.
Merkez Bankası fob/fob esaslı mal dengesi açığını 37.0 milyar dolar olarak hesaplıyor.
Ocak-mayıs dönemi 5 aylık cari açık da aylık ve 5 aylık dış ticaret açığı rakamları doğrultusunda 37.2 milyar dolara ulaştı.
Korkulan:
- Cari açık büyüdüğü için riskten çekinen yabancıların ülkeden çıkmaya başlamaları
- Ülkeye döviz girişinin durmasıdır.
Mayıs ayında açık 7.7 milyar dolar ama sermaye hareketi ile ülkeye giren döviz 10.9 milyar dolar.
İlk 5 ayda açık 37.2 milyar dolar. Ülkeye giren döviz 46.3 milyar dolar.
O kadar bol döviz girişi var ki, harcadığımızdan fazla giriş olduğu için döviz fiyatı ucuzluyor. Ucuz dövizi harcayınca da cari açık büyüyor.
- Mayıs ayın da doğrudan yabancı sermaye yoluyla giren döviz 775 milyon dolar, 5 aydaki giriş 4.4 milyar dolar.
- Mayısta portföy yatırımlarından 32 milyon dolarlık çıkış var ama 5 aydaki giriş 14.1 milyar dolar.
- Mayıs ayında 5.6 milyar dolar net kredi girişi var. Beş aylık net kredi girişi 18.7 milyar dolar.
- Ve de şaşırtıcı olan nereden geldiği belli olmayan döviz girişi. Mayısta 4.5 milyar dolar,baş ayda 8.4 milyar dolar nereden geldiği belli olmayan döviz var.
Mayıs ayında harcayamadığımız ve rezervlere eklenen döviz 3.1 milyar dolar, 5 ayda 9.1 milyar dolar.
Açık anlatımıyla cari açıktan battık batıyoruz, sıcak para kaçıyor, döviz bulamayacağız gürültüleri sürerken döviz girişi devam ediyor. Harcadığımızdan fazla döviz girişi olduğu için de ucuz ucuz döviz ile bol bol ithalat yapıyoruz.
Hükümet yılbaşından bu yana, iç talebi sınırlayarak cari açığı küçültme arayışına girdi. Bu amaçla birçok tedbir uygulamaya konuldu.
Fakat görülüyor ki, ithalat devam ediyor. İthalatı coşturan ucuz döviz. Ucuz döviz oldukça sadece halk değil üretici de döviz kullanıyor.
Tekrarda yarar var, döviz önce harcanıyor da, sonra dışarıdan döviz girişi olmuyor. Döviz bol bol girince ve ucuz satılınca döviz harcanıyor ve cari açık büyüyor.
Her şeye rağmen (cari açık artışının sürmesine rağmen) dövizin bulunurluğu karşısında, döviz fiyatı ile oynamaya hükümet cesaret edemiyor. Çünkü döviz fiyatının yükselmesi, özel sektöre döviz riski getirecek, ekonomide enflasyonu yukarıya itecek.