Ocak ayında bütçenin gelir gider rakamları açıklandı.
- Ocak ayı bütçesinin geliri giderinden fazla. Bir aylık bütçe açık vermedi, fazla verdi.
- Bütçede dahilde alınan KDV ve ÖTV'de artış görülüyor.
- Buna karşı ithalde alınan KDV'de dikkati çeken ölçüde gerileme var.
Bunlar ne anlama gelir ?
Sondan başlayalım,başa gidelim:
- Ocak ayında ithalde alınan KDV, geçen yılın aynı ayındaki tahsilata göre yüzde 5.1 oranında gerileme göstermiş.
İthal malları fiyatı ucuzlamadığına göre, demek ki 2011 Ocak ayından 2010 yılı Ocak ayına göre ithalatta azalma var.
İthalattaki azalma 2 nedenden kaynaklanabilir. İçeride talep daralmıştır. Veya ithalat pahalı hale geldiğinden bir yıl önceki coşku azalmıştır.
Bir yıl önce Ocak ayında dolar 1.48 TL. dolayında iken bu Ocak ayında dolar 1.58 TL. dolayına yükseldi.
Kesin bir yargıya ulaşmak güç. Acaba dolar fiyatındaki 10 Krş.'luk (yüzde 6-7'lik) bir artış ithalatı frenlemeye yetti mi? Yoksa, Merkez Bankası ile Hükümet'in ekonomiyi soğutma arayışlarının yarattığı belirsizlik ortamında mı ithalat yavaşladı.
Burada üzerinde durulması gereken bir başka nokta da şudur. İthalat bağlantıları günlük, haftalık, aylık bağlantılar değildir. Yılın başında alınan tedbirler ile ithalatın Ocak ayında hemen gerilemeye başladığınım kabullenmek gerçekçi olamaz.
- 2011 Ocak ayında dahilde alınan KDV bir yıl öncenin aynı ayına göre yüzde 21.9 oranında, ÖTV yüzde 18.2 oranında arttı.
Bunlar ise iç piyasada talebin bir önceki yılın Ocak ayına göre çok canlı olduğunu gösteriyor.
İç piyasada Ocak ayındaki canlılık acaba daha sonraki aylarda yavaşlayacak mı? Canlılık demek üretim artışı demektir. Ardından dolar fiyatı ne olur ise olsun ithalat gereği demektir.
Şubat ayı göstergeleri canlılığın seyrinin aşağıya mı yukarıya mı gitmekte olduğunu ortaya koyacaktır.
- Bütçe'nin 2011 Ocak ayında fazlalık vermesi önemli değildir.
(1) 12 Aylık dönemde bazı aylar gelir fazlalığı olur, bazı aylar gider artar. Bu nedenle aylık bütçeler, hele hele yılın ilk ayının bütçesi yılın tamamı hakkında gösterge teşkil edemez.
(2) Önemli olan giderlerin ve gelirlerin yapısıdır. Ocak ayında faiz hariç bütçe harcamaları yüzde 12.9 oranında artmıştır. Bu artış yıllık TÜFE ve ÜFE artış oranlarının üzerindedir.
Geçen Ocak ayına göre yaklaşık 2 milyar TL.lık harcama artışının 1 milyar TL.sı personel harcamalarındaki artıştan kaynaklanmıştır. 1 Milyar TL.sı da sosyal güvenlik kurumları açıklarının ağırlığını teşkil ettiği cari transferlerden gelmektedir.
(3) Bütçe gelirleri giderlerden fazla yüzde 20.4 oranında artmıştır. Artışın gerisinde, piyasadaki canlılıktan kaynaklanan KDV ve ÖTV gelirlerindeki artış vardır.
- Bütçede gelir fazlasını yaratan ise faiz harcamalarının 2010 yılı ocak ayı harcamalarına göre yüzde 37.5 azalmasıdır.
2010 Yılı Ocak ayında 6.0 milyar TL. olan faiz gideri 2011 yılı Ocak ayında 3.8 milyar TL. olarak gerçekleşmiştir. Bunun etkisinde 2010 Ocak ayı bütçesi 3.1 milyar TL.açık vermişken bu açık 2011 Ocak ayı bütçesinde 1.0 milyar TL. fazlalığa dönüşmüştür.
Şimdilerde her ülkenin derdi bütçe açığını küçültmek. Bizim kuşkumuz seçim öncesi bütçe açığının büyümesi. Bu iki açıdan bakıldığın da şu söylenebilir: Ocak ayı bütçe dengesi olumlu bir gelişmeyi ortaya koymaktadır.