Türkiye'de iş çevreleri de halk da ekonomiyi dolar fiyatına bakarak değerlendirir oldu.
Dolar fiyatındaki oynaklık sadece içeriyi değil dışarıyı da huzursuz ediyor.
Milli gelirin yüzde 10'u dolayındaki cari açık nedeniyle dış finans çevrelerine bağımlı haldeyiz.
Dışarıdan soğuk veya sıcak döviz gelecek ki cari açığı kapatalım.
Dışarıdan Türkiye'ye gelen dövizin büyük bölümü portföy yatırımı ve kredi olarak gelen döviz. Biz de buna sıcak para diyoruz.
Sıcak para bir gün çıkmak üzere ve paradan para kazanmak için gelen döviz.
Girerken TL'sine çevriliyor, çıkarken dövize dönüştürülüyor. Bu nedenle giriş ve çıkışta döviz kurunun sabit olması bekleniyor.
Eğer döviz kuru oynak ise, sıcak para büyük risk ile karşılaşabiliyor.
Bu durumda ya sıcak döviz girişi olmuyor ya da sıcak döviz-kur riskini karşılayabilecek yükseklikte faiz getirisi bekliyor.
Gerçekçi olalım. Burada bir kısır döngü ile karşı karşıyayız. Sıcak döviz girişi yavaşlar ise dolar fiyatı oynamaya başlıyor. Dolar fiyatı oynayınca döviz girişi yavaşlıyor.
İçeride reel sektör ve halk da bu oynaklıkta ne yapacağını bilemiyor.
Reel sektör, uzun vadeli bağlantılar yapmak zorunda. Döviz fiyatı en önemli maliyet kalemi. Fiyatlama hangi döviz kurundan yapılacak? Dolar 1.75 TL olarak mı, yoksa 1.80 TL olarak mı kabul edilecek?
Tabii ki dolar fiyatı dışarıdaki krizden etkileniyor. Özellikle euronun değerindeki değişimler dolar fiyatında da dalgalanmaya neden oluyor.
Buna ek olarak Merkez Bankası'nın piyasaya TL salması veya piyasadan TL çekmesi de piyasayı dalgalandırıyor.
Son zamanlarda doların 1.75 TL'lerde istikrar kazanacağına inanılmaya başlanmıştı. Dün doların 1.80 TL'nin üzerine çıkma çabası gene huzursuzluk yarattı.
Reel sektör dışındakiler, küçük tasarruf sahipleri bir süre önce dolardan TL'ye dönmüştü. Dolar almaz olmuştu. Şimdilerde tekrar TL birikim yerine dolar satın alma alışkanlığı ortaya çıktı.
Bankalardaki TL mevduat hesapları aynı kalırken dolar mevduatı artıyor.
Burada bir durum tespiti var. Durum budur ama, bu durum nasıl düzeltilir? Reçete yazmak çok zor, hatta imkansız.