Metin Ar, "Cari açığın kontrolu için dolar 1.70 TL.'yi görmeli" diyor .Metin Ar deneyimli bir iktisatçı/finanscı. TSKB'de umum nüdür muavinliği yaptı. Uzun süredir Garanti Yatırım'ın başında. Sadece iç piyasayı biliyor, dış piyasayı izliyor. Türkiye'ye ilgi duyan, ilgisi olan yabancılarla sıkı ilişki içinde. Ayfer Arslan'ın, Metin Ar ile yaptığı söyleşi Finans Caddesi sütununda yayınlandı.Bu söyleşinin özelliği, Metin Ar'ın seçim sonrası tahminlerini içermesi. Şimdilerde çok kişi seçim sonu ekonomide neler olacağını merak ediyor. İşte bu nedenle parmağı taşın altında bir iktisatçı olarak Metin Ar'ın söyledikleri önem taşıyor.Önemli konularda Metin Ar'ın tahminlerini özetleyerek aktarmak istiyorum.
Borsa endeksi %10 daha gerileyebilir
Geçen sene ekim, kasım ayında endeks 70 binin üzerine çıkmıştı. O sırada dolar 1.40 TL civarındaydı. Yani döviz bazında 5 cente ulaşmıştık. Bugün ise endeks 63 bin civarında, dolar da 1.60-1.62 aralığında olduğuna göre döviz bazında endeks yüzde 25 geriledi. Bu gerileme neden oldu? Temel tetikleyen unsur MB'nin aldığı tedbirler, Hazine yönetiminin hızlı büyümeden tedirgin olup, büyümeyi kontrol altına alacak maliye ve finansal tedbirlerin alınacağını söylemesi ve bir kısmını da alması. Bunun sonucunda dövizin değeri yükseldi. Banka karları yüzde 10-20 düştü. Bu da endeksteki büyük ağırlığı olan bankaların değerlerini düşürdü. Bu da halka arz kararlarını etkiledi. Doların yükselişi ve TL endeksin düşüşü ile birlikte borsa endeksinde dolar bazında yüzde 10 daha gerileme görebiliriz. Bizim şu andaki pozisyonumuz bu. Tavsiyemiz de bu yönde.
İMKB'de yabancı payı düştü
Hükümetin seçim sonrası alacağı tedbirlerin ekonomiyi soğutucu ve cari açığı azaltıcı etkileri olacak. Bu da TL'nin değer kaybetmesine yol açacak. Bunun ne şiddette, ne şekilde yaşanacağı tam da bilemediğimiz için biraz da tedirginlik buradan geliyor. Yabancı yatırımcılar da hisse senedi için yüzde 5 civarındaki pozisyonlarını geçtiğimiz 8-9 ay içerisinde Türklere devretti. Yani İMKB'de yüzde 67 civarında yabancı payı şu anda yüzde 62'ye indi. Düşen borsada Türkler aldı. Bu biraz daha devam edecek. Belki yabancı payı yüzde 60'a kadar gerileyebilir.
Cari açık önlemleri tam tersine ithalatı kamçıladı
Cari açık tarihin en yüksek geldi. Kasım ayından alınan tedbirler de bir miktar açığa katkıda bulundu. Tedbirler cari açık azalsın diye alınmasına rağmen geçici olarak cari açık yaratıcı tedbirler doğdu. Çünkü tüketici faiz oranlarının yükselme ihtimali tüketicileri bilhassa otomobil alışlarında ve kredi kullanarak ev eşyası alışlarında alım kararlarını öne çekmelerine sebebiyet verdi. O da ithalatı artırdı. Herkes bu geçici etkinin normalize olmasını bekliyor. Biz de cari açığın yavaş yavaş kapandığı bir döneme gireceğiz. Türkiye'ye çok para girdikçe kur daha düşük değerlerde oluşuyor. O da ithalatı kamçılıyor, ihracatı olumsuz etkiliyor. Türkiye'ye para girişi 2006-2008 döneminde, ağırlıklı uzun vadeli yatırımlardı. Kriz döneminden bu yana uzun vadeli sermaye girişi düştü ve gelen sıcak para Türkiye'ye gelen paranın yüzde 90'unu oluşturuyor.
Not artışı için biraz acı çekmemiz lazım
Fitch'ten not artışı artış bekliyoruz. Standard Poors ve Moody's'den gelecek not artışının önemi daha az. Çünkü yatırım yapılabilir kategorinin 2 altındayız. Fakat Fitch de bir basamak altındayız. Ama cari açık riski devam ederken bizi yatırım kategorisine sokmazlar. Bunun için de biraz daralma olması, biraz acı çekmemiz lazım. Bu düzelme altı ay içerisinde olursa not artışı 2012 başında olabilir.
Cari açığın kontrolü için $ 1.70'i görmeli
Dolar fiyatının ne olması gerektiği konusunda kesin bir rakam söylemek zor. Parite aynı kalırsa, cari açığın bir miktar daha kontrol edilebilir seviyeye gelmesi için doların 1.70'i görmüş olması lazım.
Altın 1.600 doların üzerine çıkar
ABD ekonomiyi resesyondan çıkarmak için dolar pompaladıkça altına olan talep artıyor. İnsanlar doların başına bir şey gelirse paramı dolarda tutayım diye düşünüyor. Altında 1.600 doların üzerinde değerler bekliyoruz.Bunlar Metin Ar'ın Ayfer Aslan ile yaptığı uzun söyleşiden çok, kişiyi ilgilendireceğini düşünerek benin çıkardığım, değerlendirmeler.