Dış ticaret hedefleri şimdiden çöpe gitti!

Önce hedeflerden ya da varsayımlardan başlayalım ve bu yıl için ne öngörüldüğünü anımsayalım.

Orta vadeli programa göre bu yıl ihracat 2010 gerçekleşme tahminine göre yüzde 13.7 artarak 127 milyar, ithalat yüzde 12.4 artarak 199.5 milyar olacak, dış ticaret açığı da yüzde 10.2 büyüyerek 72.5 milyar dolara çıkacaktı. Ancak 2010 gerçekleşmesi, tahminden daha yukarıda oldu. Artış öngörülerini 2010 gerçekleşmesine uygularsak, yeni hedefler ihracatta 129.6 milyar, ithalatta 208.5 milyar, ticaret açığında ise 78.9 milyar dolar.

İhracatın ithalattan fazla büyümesi, ortalama dolar kurunda yüzde 3.3 artış olmasına rağmen gerçekleşecekti. Başka bir ifadeyle Türk parası reel olarak değer kazanmasına rağmen ihracat ithalattan fazla artacaktı. DPT, çelişkili görünen bu durumu, ihracat fiyatlarının ithalat fiyatlarından daha hızlı artacağı öngörüsüne dayanarak açıklamıştı.

DPT'ye göre, 2011 yılında ihracat fiyatları yüzde 7.1, ihracat miktarı yüzde 6.1 artacak, böylece ihracattaki toplam artış yüzde 13.7'yi bulacaktı. İthalatta ise fiyat artışı yüzde 3.5'te kalacak, miktar artışının yüzde 8.7'ye ulaşmasıyla da toplam artış yüzde 12.4 olacaktı. Yani, Türk parası reel olarak değer kazanırken ihracatın ithalattan daha fazla artmasının nedeni ihraç fiyatlarında beklenen yüksek artıştı. 

Kağıt üstünde bu mümkündü tabii ki; ihracat ve ithalat fiyatları arasında böylesine önemli bir fark ortaya çıkarsa, TL reel olarak değerlense de ihracat ithalattan daha hızlı artabilirdi. DPT teoride haklıydı. Ama teoride mümkün olan her şey pratiğe dökülemiyordu…

Şubat sonundaki durum

Dış ticarette yılın ilk iki ayına ilişkin veriler geçen hafta belli oldu. İki aylık dönemde ihracat geçen yıla göre yüzde 22, ithalat yüzde 47 arttı, dış ticaret açığındaki artış ise yüzde 100'ü geride bıraktı. Yani, 2011'in tümünde öngörülen artışların açık ara önünde gidiliyor. Özellikle ithalatta ve buna bağlı olarak dış ticaret açığında.

2011 yılı artış öngörülerini 2010 gerçekleşmesine uyguladığımızda bu yıla ilişkin yeni hedeflerin ihracatta 129.6, ithalatta 208.5, ticaret açığında 78.9 milyar dolar olduğunu belirttik. Peki, yıllık bazda şubat sonunda neredeyiz dersiniz…

Şubat sonu itibariyle yıllık ihracat 117.5 milyar, ithalat 196.5 milyar dolara ulaştı. Özellikle ithalatta çok hızlı bir artış var. Yıllık ihracat, geçen yılın şubatındaki 101.9 milyar dolara göre yüzde 15'lik bir artış gösterdi. Bu yıl şubat sonundaki yıllık ithalat ise, geçen yıl şubatta 146 milyar olan yıllık düzeye göre tam yüzde 35'lik bir artışa konu oldu. Şubat ayları itibariyle yıllık ticaret açığı da yüzde 79 artışla 44 milyar dolardan 79 milyar dolara çıktı.

2011 açığına şimdiden ulaşıldı

DPT'nin 2011 hedeflerine göre bu yılki dış ticaret açığı 72.5 milyar dolar olacaktı. 2011 artış öngörülerinin 2010 gerçekleşmesine uygulanmasıyla elde edilen büyüklüklere göre ise açık 78.9 milyar dolara erişecekti.

Oysa şubat sonundaki gerçekleşme, DPT'nin hedefinin şimdiden geride kaldığını ve anlamını yitirdiğini gösteriyor. Şubat sonundaki yıllık dış ticaret açığı 79 milyar doları bulmuş durumda.

Ekonomiyi soğutma çabalarının yeterli olmaması durumunda, şubat sonunda yüzde 35 olan yıllık ithalat artış hızının, yıl sonunda yüzde 30, en fazla yüzde 25'e inebileceği tahmin ediliyor. Yüzde 25'lik bir artış bile 2011 sonu için 230-235 milyar dolar arası bir ithalat demek.

Şubat sonunda yüzde 15 olan ihracat artışının ise en iyi olasılıkla yüzde 20'ye çıkması bekleniyor. Bu durumda 2011 ihracatı 135 milyar dolar civarına ulaşacak ve Türkiye 2011 yılını 100 milyar dolar gibi rekor bir ticaret açığıyla kapatacak.

Kuşkusuz bu tablonun oluşumu, Merkez Bankası'nın ekonomiyi soğutmak için atacağı yeni adımların şiddetine ve bir anlamda buna bağlı olarak sıcak para trafiğinin hızına bağlı.