Yakın geçmişte gözümüz telefona kaymadan arkadaşlarımızla uzun uzun sohbet edebiliyorduk veya okuduğumuz bir kitabın, güneşin doğuşunun, bir hobi faaliyetinin içinde saatlerce kaybolabiliyorduk. Güzel bir anın tadını sosyal medyada paylaşmaya gerek duymadan da çıkarabiliyorduk ve hiçbirimiz bundan şikâyetçi değildik. 7/24 internet erişimi olmadan adım atamaz hale gelen bizlerin en mahrem anlarımıza dahi eşlik eden akıllı telefonlar adeta bir uzantımız haline geldi. Peki ne oldu da böyle oldu? Daha da önemlisi zararın neresinden, nasıl dönebiliriz?
Cal Newport’un 2019’da yazdığı “Dijital Minimalizm” kitabını bir solukta okudum. Minimalizm kısaca, ne kadarının yeterli olduğunu bilme sanatıdır. Newport’un önerdiği Dijital Minimalizm de özgün bir “teknoloji kullanımı felsefesi”. Yani çevrimiçi vaktinizi, değer verdiğiniz şeylere dokunan, titizlikle belirleyip optimize ettiğiniz az sayıdaki faaliyete odaklı halde geçirmenizi ve geri kalan her şeye gönül rahatlığıyla sırt çevirmenizi öngören, albenili teknoloji yığınında kaybolduğumuz bu çağda yaşamaya değer bir hayat kurmakla alakalı bir felsefe.
Dijital teknolojilerin nimetlerini reddetmek yanlış olur elbette fakat bütün mesele hangi aracı ne zaman ve ne amaçla kullanacağımıza karar verip geri kalan tüm ıvır zıvıra sırt çevirebilmek. Ben Newport’un kitapta verdiği tavsiyeleri uygulamaya çalıştım. Mesela ekran süremi günde sadece 2-3 saate indirmeyi başardım ve bu süreyi ekranı sağa sola kaydırmak yerine kendimi geliştirmek için kullanıyorum. İnterneti kullanmayı bırakmanın korkutucu olabileceğini biliyorum ama buna değer. Bu nedenle, benim gibi sürekli çevrimiçi olmak zorunda hissedenlerin özgürleşmesine yardımcı olacak, kolay ve gerçekçi adımların bir listesini hazırladım.
Ekran süresini kontrol ettiğimizde içimizden “Bu kadar zaman nereye gitti!” diyoruz. Bu, dijital alışkanlıklarımızı kontrol altına almanın ilk adımı olabilir. Telefonunuzda ne kadar zaman harcadığınıza ve hangi uygulamaları kullandığınıza bir göz atın. Bu uygulamalar size mutluluk, neşe mi veriyor yoksa sadece telefonunuzu pencereden dışarı atmak istemenize mi neden oluyor?
Küçük ama güçlü bir ipucu daha! Telefonunuzu günün başında ve sonunda kullanmaktan kaçının… Biliyorum, uyanır uyanmaz bildirimlerinize bakma dürtüsüne karşı koymak zor ama buna değiyor… Sabah ilk iş olarak telefonunuza bakmadığınız zaman kendinizi ne kadar iyi hissedeceğinize şaşıracaksınız.
Eğlenceli bir tavsiyem daha var! “Forest” adlı uygulamayı indirin. Telefon kullanımı için sanal bir Tamagotchi (sanal bebek) gibi bir uygulama. Bir zamanlayıcı kuruyorsunuz ve siz çalışırken uygulama sizin için küçük bir orman oluşturmaya başlıyor. Telefonunuzun kilidini açarsanız, ormanınız siliniyor. Önemli bir şey üzerinde çalışırken telefonunuzu kontrol etme dürtüsüne karşı koymanın harika bir yolu. Ayrıca, telefonunuzda büyüyen yemyeşil bir ormana sahip olduğunuzda kendinizi harika hissediyorsunuz. Belirli uygulamalar için yedi günlük bir detoksa ne dersiniz? Bu, belirlediğiniz uygulamaları kullanmamanın hayatınızı nasıl etkilediğini görmenize yardımcı olabilir. Detokstan sonra, o uygulamayı kullanmaya devam edip etmeme konusunda bilinçli bir karar verebilirsiniz.
Özellikle Instagram ile mücadele ediyorsanız, uygulamayı telefonunuzdan silmeyi düşünebilirsiniz. Instagram, gerçekçi olmayan beklentileri teşvik eden ve kendinizi sorgulamanıza neden olan önemli bir stres ve endişe kaynağı. Herkes bu uygulamada kendisinin mükemmel bir görüntüsünü sergiliyor. Bu, diğer herkes insanlığın zirvesiyken, sizde her şeyin yanlış olduğunu hissetmenize neden oluyor. Elbette hesabınızı tamamen silmek zorunda değilsiniz, ancak uygulamayı telefonunuzdan kaldırmak büyük bir fark yaratabilir. Gerekirse masaüstünüzde kullanın. Gerekirse hesaplarınızı saklayın, ancak uygulamayı telefonunuzdan silmeyi deneyin. Teknolojinin ve insanlık için yaptığı tüm harika şeylerin büyük bir hayranıyım. Ancak hepimiz için bir adım geri çekilip teknoloji ve sosyal medya ile olan ilişkimizi gözden geçirmenin önemli olduğunu düşünüyorum. Sürekli kaydırma ve bildirimlere kendinizi kaptırmak kolay ve siz farkında bile olmadan telefonunuzda saatler geçirmiş oluyorsunuz. Teknoloji kullanımına dikkat etmenin ve gereksiz stresi, dikkat dağıtıcı şeyleri hayatımızdan çıkarmaya çalışmanın çok önemli olduğuna inanıyorum.