Dünya ekonomik krizin etkilerini azaltmak için çok ciddi önlemler alıyor. Trilyonlarca dolarlık destek ve kurtarma paketleri açıklandı.Yetmedi yeni önlemler alınıyor.
Türkiye'de de gecikmeli de olsa bazı çabalar var. Fakat sadece ve sadece tarım kesimi bunun dışında tutuluyor. Hükümet, tarım sektörüne kriz desteği vermek bir yana, hak edilmiş destekleri bile çiftçinin cebine girmeden kesmeye başladı. Diğer sektörlere "cansuyu" kredileri açılırken, çiftçinin canına kastediliyor.
25 Ocak 2009 Pazar günü Resmi Gazete'de yayınlanan tebliğlerle 2008 ürünü yağlı tohum, hububat ve bakliyat destekleme primleri, sertifikalı tohum üreten ve kullanan çiftçilere verilen desteklerde ciddi kesintiler yapıldı.
Yapılan kesintiler 2008 yılında üretilen, satılan ürünlere ait destekler. Bu destekler 2009 bütçesinden ödenecekti. Çiftçi desteklerin ödenmesini beklerken büyük bir kıyıma uğradı. Aslında böyle bir karar bekleniyordu. Çünkü, 2009 bütçesi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülürken Uluslararası Para Fonu(IMF) müdahale etmiş ve bütçede kesinti yapılmasını istemişti. Hükümetin de aklına sesi hiç çıkmayan tarım kesimi gelmiş ve tarımsal destekleme bütçesi 5.5 milyar liradan 4.95 milyar liraya düşürülmüştü. Bu kesintinin bir yerden çıkarılması gerekiyordu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yoğun bir çalışma ile IMF'nin emrini yerine getirdi ve bu da Resmi Gazete'de yayınlandı.
Resmi Gazete'de yayınlanan tebliğlerle belki de ilk kez açıklanan destekler daha çiftçiye ulaşmadan fazlasıyla geri alınmış oldu. En çarpıcı olanı destekleme primlerinde yaşandı.
Pamuk, yağlık ayçiçeği, soya fasulyesi, kanola, aspir, zeytinyağı, buğday, mısır, kuru fasulye, mercimek, nohut, çeltik, arpa, yulaf, çavdar, tütün vb. birçok üründe destekleme priminde ciddi kesintiler yapıldı.
Hükümet, 2008 ürünü destekleme primlerini önce ortalama 1 kuruş artırdı, sonra ortalama 3 kuruş düşürdü. Yani hükümet çiftçiye 1 verdi 3 geri aldı.
Destekleme primlerinin 1 kuruş artırılmasını 22 Eylül 2008 tarihli DÜNYA Gazetesi'nde manşetten verdiğimizde Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker öfkelenmiş ve Ankara'da çok sayıda gazetecinin katıldığı bir iftar yemeğinde haberimizi yalanlamaya çalışmıştı.
Destekleme primlerinin 1 kuruş artışını öngören tebliğ 25 Ekim 2008 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanınca "Sayın bakanın bize bir özür borcu var" diye yazdık. Yanılmışız.
Pazar günkü Resmi Gazete'yi görünce Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker'in ne kadar haklı (!) olduğunu gördük. Destekleme primleri gerçektende 1 kuruş artmadı, sayın bakan ve arkadaşlarının yoğun çabası ile 3 kuruş düştü.
Bu kriz ortamında, aylardır destekleme primini almak için bekleyen, üretim yapmak için üç kuruşa muhtaç hale getirilen çiftçinin hak ettiği destekleme primini artırmak ve zamanında ödemek bir yana, destekleri keserek, zamanında ödememek için canla başla çalışan ve bizi yalancı (!) konumuna düşüren sayın bakan ve çalışma arkadaşlarından özür dileriz!...
Destekleme primlerini önce 1 kuruş artıran sonra 3 kuruş kesinti yapan bir vizyona sahip oldukları için kendilerini yürekten kutluyoruz. Gerçekten de yanlış haber yapmışız. Destekleme primleri 1 kuruş artmadı, 3 kuruş düşürüldü.
Tesadüfe bakınız ki, desteklerin düşürüldüğüne ilişkin tebliğlerin yer aldığı Resmi Gazete'de Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker'in "Dünya Gıda Güvencesi Üst Düzey Konferansı"na katılmak üzere İspanya'ya gideceği ve kendisine Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan'ın vekalet edeceğine ilişkin tezkere de vardı.
Çok merak ediyoruz, tarımsal üretimin önüne bu kadar engel koyan, çiftçinin hak ettiği destekleri kesen, üretmeyi değil, üretmemeyi teşvik eden bir politikanın uygulayıcısı "gıda güvencesi" konusunda neler söyleyecek?
Hangi üründen ne kadar destek kesildi
Ürün Kesinti öncesi (kg/krş) Kesinti sonrası (kg/krş)
Kütlü pamuk (sertifikalı) 36 32.4
Kütlü pamuk 30 27
Yağlık ayçiçeği 21 18.9
Soya fasulyesi (sertifikalı) 27.5 24.75
Kanola 23 20.7
Aspir 23 20.7
Zeytinyağı 21 18.9
Buğday 5 4.5
Mısır, arpa, çavdar, yulaf 4 3.6
Çeltik 10 9
Kuru fasulye, nohut, mercimek 10 9
Alternatif ürün tütün (dekar/TL) 120 108