Cari açık bugünün sorunu değil. (1) Son beş yıldır uyarılar dikkate alınmadı.Cari açık büyüdü.
(2) Bugün geldiği çizginin altına kısa sürede düşürmek, ekonomide bir çok dengeyi bozar. (3) Cari açık kendi kendini besleyerek büyüdü. Yüksek faiz cazibesiyle sıcak döviz girince,döviz fiyatı ucuzladı. Ucuz ithalat ile dış ticaret açığı büyüdü. Cari açık tırmanışa geçti.Sıcak döviz girişi arttı…Böylece kısır döngü içine girildi. (4) Sıcak döviz girişi talebi iki yönden şişirdi. Ucuz ithalat ile şişirdi. İç tasarrufa eklendiği,ek satın alma gücü yarattığı için şişirdi. (5) Kriz sonrası iç talebin şişmesi,ekonomide canlılık yarattı. Ekonomi canlanınca da ithalat talebi tırmanışa geçti.
Özet ile sıcak para akımı (durdurmak kolay değil de mesela dedik) durdurulsa,ekonomi büyük ölçüde sarsılır. Bunun için kademeli kısıtlama zorunludur.
Bugüne kadar cari açık ve sıcak para konularına değinmeyen IMF gözlemcileri, birden sıcak para konusunun üzerine atladı. Kusur arama çabası ile konut kredilerine faiz indirimine kancayı taktı.
IMF'den kredi almıyoruz ama, IMF uzmanları yılda 2 defa değerleme -tavsiye raporu hazırlıyor.
Geçen hafta sonu açıklanan raporda IMF uzmanları şu konuları öne çıkardı:
- Cari açık büyüyor. Sıcak döviz zararlı. Tedbir alınsın.
- Tüketici fazla harcıyor. Tüketici kredileri sınırlandırılsın.
- Faizin cazibesiyle sıcak döviz girişini frenlemek için faiz indirimi yapıldı ama, faiz indirimi tüketimi artırır.Enflasyonu artırır. Faiz indirimi yanlıştır.
- Merkez bankası döviz satın alarak piyasaya TKL salıyor. Döviz alımını azaltsın.
- Konut kredileri coştu.Konut kredilerinden Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu kesintisi alınsın.Maliyet artırılsın.
- Gayrımenkul yatırım Ortaklıkları'na tanınan Kurumlar Vergisi istisnası kaldırılsın.
2010 Yılının ilk 10 ayında toplam krediler 89 milyar TL.,tüketici kredileri 27 milyar TL. büyüdü. Konut kredilerindeki artış 12 milyar TL.
Toplamı 55 milyar TL.ya yaklaşan konut kredilerinde kanuni takibe intikal eden kredi miktarı 1 milyar TL.nın altında.
Açık anlatımı ile bizim rakamlar IMF raporlarında dile getiren endişeleri desteklemiyor ama, IMF ne yapsın ? Kusur bulmak zorunda.
Kusur, ucuz dövizin de kaynağı olan cari açıkda (döviz açığın da). Sermaye hareketlerini sınırlamadan yavaş yavaş, hem dışarıyı ürkütmeden hem içeride dengeleri alt üst etmeden bu nasıl önlenecek ? İşte cevabı aranan soru budur.