Cari açık; malumun ilanı

Cari işlemler dengesinin aralıkta 6.6 milyar dolar açık vermesinde de, 2011 yılının 77.1 milyar dolarlık açıkla kapatılmasında da şaşılacak bir yön yok. Hele bizim açımızdan hiç yok!

3 Mayıs 2011'de, yani neredeyse dokuz buçuk ay önce, 2011 yılının cari açığına ilişkin henüz iki aylık rakamlar belli olmuşken, yıllık açığın 80 milyar gittiğini yazmışız.

12 Mayıs 2011'de "Cari açıkta 80 milyardan kaçış yok" başlığıyla bu konuya bir kez daha değinmişiz.

14 Haziran 2011 tarihli yazımızda bir kez daha cari açığın 80 milyara gittiğini vurgulamışız.

7 Eylül 2011'de, döviz kurlarındaki yükselme ve dünya ekonomisinin bize yansımalarını dikkate alarak dış ticaret ve bağlı olarak cari denge tahminimizi bir miktar revize etmişiz. Söz konusu yazımızda, yıllık cari açığın 75-80 milyar dolar arasında beklenmesi gerektiğini yazmışız.

2011'in ilk on bir aylık rakamları belli olmuş, tahmin yapmak artık çok kolaylaşmış ve biz de 1 Ocak 2012'de 2011 yılı açığının 77 milyar dolar civarında beklendiğini vurgulamışız.

Yani cari açık, 2011'de tam bir "görünen köy" durumuydu. Biraz geçmiş eğilimlere bakmak, biraz gidişatı gözlemek bu tahminleri ortaya çıkarıyordu, nitekim gerçekleşme de tahminler doğrultusunda oldu.

Cari açık azalacak

Önce bir yanlışa değinelim. Büyümeye ilişkin doğru olmayan bir algıya sahibiz; en azından kastedilenle söylenen arasında uyumsuzluk var. Büyüme hızının yavaşlaması, çoğu kez "ekonominin daralması" olarak niteleniyor. Türkiye 2011'i büyük olasılıkla yüzde 8 ile yüzde 8.5 arasında bir büyümeyle kapattı. Bu yılki büyüme ise yüzde 4 düzeyinde öngörülüyor. Bu rakamları, 2012'de ekonominin daralacağı biçiminde okuyabilir miyiz? Ekonomi daralmıyor ki; büyüme hızı düşüyor, hepsi bu.

Bu gerçeğe vurgu yaptıktan sonra gelelim 2012'de ne olabileceğine… Ekonominin daha az büyüyeceği, belki ithalatın geçen yılın altında kalacağı bir yılda kuşkusuz cari açık da azalacak. Tüm beklentiler bu yönde. Kaldı ki, yıllık açıkta azalma başladı bile. Ekim sonunda 78.6 milyar dolarla rekor düzeye çıkan yıllık açık, kasım sonunda 78.1, aralık sonunda da 77.1 milyar dolara indi.

Bu eğilim sürecek. Aşağıdaki tabloda geçen yılın aylık açıklarını da veriyoruz. Yılın ilk yarısı çok ilginç. Geçen yıl yalnızca ocak ve şubat aylarında 6 milyar dolarlık açıklar var, sonrasındaki dört ayda, hele mart ayında çok yüksek açıklar vermişiz. Dolayısıyla baz etkisi yüzünden özellikle marttan itibaren cari açık hızla gerileyecek.

Denilebilir ki; "Ne yani, bu yıl da geçen yılki gibi yüksek açıklar verilmesi söz konusu olmaz mı?" Tereddütsüz söyleyebiliriz; şu anki gidişata göre, olmaz, olamaz! Dış ticaretin, özellikle ithalat yönüyle geçen yılın son aylarında nasıl zayıfladığına bakılırsa bu kolaylıkla görülebilir zaten.

2012'de ne olur?

Cari açıkla ilgili olarak 2012 için bir tahmin yapmak kolay değil, en azından bizim açımızdan. Çünkü bu yılın nasıl seyredeceğine ilişkin bilinmezlik çok fazla. Ekonomi, 2010 ve 2011'de olduğu gibi öngörülenin çok üstünde mi büyüyecek, yoksa yüzde 4'lük hedefin bile altında mı kalınacak? Bu konuda adeta her kafadan bir ses çıkıyor. Hem, bu yıla ilişkin tahmin için biraz daha beklemek, oluşan verileri gözlemek gerekiyor.

Orta vadeli programda 2012'nin cari açığı 65.4 milyar dolar olarak öngörülüyor. Bu hedef, "kötümser" bile kalabilir, daha düşük bir artış şaşırtıcı olmaz. Tabi hükümet bu hedefi koyarken, ekonomik büyümenin çok düşük olmayacağı varsayımıyla hareket etti. Ama ya ileri sürüldüğü gibi büyüme çok düşük olursa, hatta kimi uluslararası kuruluşların savunduğu gibi Türkiye bu yıl büyüyemezse… İşte o yüzde 65.4 milyara "kötümser" tahmin diyoruz ya, bakarsınız bu öngörünün çok altında bir açıkta kalmak söz konusu olur. Ama cari açığı 77 milyardan 65 milyarın da çok altına indirmek iyi mi, kötü mü, derseniz, elbette o da tartışılır.